Joan den apirilaren 28ko Itzalaldi Handiaren aurrean, komunikabide askok terraza beteen irudiak, garagardoarekin eskuan, eta Madrilgo parke eta plaza askotan arnasten zen jai-giroa erakutsi digute. Hala ere, hiritargo eredugarri, alai eta bizizale baten kontakizun honek ezkutatu egiten du langile-klaseak, eta bereziki gure artean esplotatuenek, 10 ordu apokaliptiko horietan bizi izan genuen esperientzia erreala.
Apirilaren 28ko 12:30ak inguruan, sare elektrikoa bat-batean erori zen, lantoki askotan larrialdietako argiak eta alarmak aktibatzen ziren bitartean. Apur bat aztoratuta, argia desagertu egin zela ikusten ari ginen, sare mugikorrarekin eta internetekin batera, herrialde osoan. Inkomunikatuta geunden. Semafororik gabe, 20 minututan hiriburua erabat kolapsatuta geratu zen orduak iraun zituen auto-ilara handi baten ondorioz. Eta egunero metroz bidaiatzen duten milaka pertsonak minutu gutxi barru atera ziren. Giro orokorra apokaliptikoa izan zen: informaziorik gabeko mugarik gabeko jendetza, garraio geldien aurrean isolatuta, senideen egoera ezagutu gabe eta dena nola amaituko zen ikuspegi argirik gabe. Askori supermerkatura ura edo elikagaiak erostera joateko bonbilla piztu zitzaienean, tentsioa nabarmena bihurtu zen, eta errazionamendua, bereziki urarena, bertaratu zen.
Iparraldetik hegoaldera sekulako ihesaldia
Madrilgo hiria munstro handi bat da, modu anarkikoan garatua eta merkatuaren inertziak desorekatu duena, munduko metropoli-zonalde guztietan gertatzen den bezala. Langileok ez dugu benetan aukeratzen ez non bizi garen, ez non lan egiten dugun. Gehien-gehienek tokatzen zaion tokian egiten du lan, etaordaindu dezaketen tokietan bizi dira. Beraz, egunero zeharkatzen ditugu gure auzoak, logelak gure lantokietatik bereizten dituzten distantzia luze-luzeak.
Trenbideak eta errepideak moztuta, gutako askorentzat etxera itzultzea benetako balentria bihurtu zen. Milaka eta milaka izan ginen Castellana osoa zeharkatu genuenak, Chamartínetik Banco de Españaraino, eta handik, Atochako geltokirantz doazen bideetatik bitan banatuz joan ginen, eta hortik Vallecasera eta Latina, Carabanchel, Aluche, Usera edo Villaverde barrutietara.
Oraindik hiriburutik kanporatuak izan ez garenontzat posible izan zen gure etxeetara iristea 5, 6 eta 7 orduko martxen ondoren. Bidaia are luzeagoa izan zen ordu askoan ibili ondoren Cuatro Vientosen autobus bat hartu eta Mostolesera edo Alcorconera joan zirenentzat, beste bizpahiru ordu itxaron ondoren. Erabat abandonatuta sentitu ziren Atochako geltokian gaua eman behar izan zutenak, Getafen, Parlan, Pinton, Ciempozuelosen, Valdemoron... beren etxeetara nola iritsi ez zekitelako, edo, agian, goizaldeko 4etan iritsi ziren beren etxeetara, ordu gutxi batzuetan lo egin ahal izateko eta lanera itzultzeko berriro jaiki behar izateko.
Itzalaldi handia ere klase borroka da
Exodo horretan parte hartu genuenok Salamanca auzoko eta hiriburuaren erdialdeko terrazak pijoz* betetzen ari zirela ikusten ari ginen, ustekabeko udaberriko egun libreaz gozatzen ari baitziren. Baina handik metro gutxira, zerbitzariengandik bereizten zituen barran, eta milaka langilez betetako etorbideetan, auzoetara iritsi nahian, benetako amesgaiztoa bizi zen.
Milaka gupidarik gabe esplotatu gintuzten kaosaren erdian: denda txikietan, tabernetan eta ez ixtea erabaki zuten supermerkatuetan lan egiten genuen haiek. Edo itxi ondoren gure esplotatzaileen jabetza babestera behartu gintuzten enpresa eta negozioetan ere, argia itzuli arte, alarmak eta segurtasun-kamerak berrezartzeko. Gure lanpostuetan geratzeko presioa ere egin ziguten esplotatzaile askok, gure erreleboak ezin baitziren iritsi. Gutxieneko soldataren truke kontenplaziorik gabe estutu gintuzten, etxera nola itzuliko ginen ez bagenekien ere, maite genituenekin komunikatzerik ez bagenuen, edo gure seme-alabak ikastetxetik jasotzeko modurik ez bagenuen ere.
Eta hori klase kontua da, komunikabideek eta Gobernuak lotsagarri ezkutatu badute ere. Ez, horrek ez du zerikusirik portaera eredugarri eta zibikoarekin, hau da, diru-gosearen eta irabazi-grinaren izpiritu zitalena da, edozein preziotan, enpresa-klasea mugiarazten duena eta bere zerbitzura dauden politikarien konplizitatearekin hondatzen gaituena.
Ezbehar handiago batetik gertu egon ginen
Une batean tentsioaren % 60 galdu bazen ere, zero absolutura irits gintezkeen, hau da, sare elektrikoko tentsioaren erabateko galerara. Gertatu izan balitz, baliteke elektrizitate-fluxua berreskuratzeko zenbait egun behar izatea, zenbait ordu behar izan beharrean.
Gutxienez sei pertsona hil ziren egunean zehar. Milaka gaixo kronikoren larruan jarri behar da, haien bizitzak argiari lotutako sistemen mende baitaude. Haientzat eta haien familientzat eguna etsipen handiz bizi izan zen. Ospitaleek eta osasun-zentroek laneguna zozketatu zuten, larrialdi-sorgailuek jauzi egin zutelako eta osasun-langileen entregari eta lasaitasunari esker. Pertsona askok etxetik zentro horietara joan eta bertan babestu ahal izan zuten. Itzalaldi handiak operazio baten erdian harrapatu zituenak ere asko jokatu zuten, baita ZIUetan ezinbesteko euskarri baten mende zeudenak ere.
Horrek guztiak osasun sistema publikoari balioa ematen dio, bai PSOEk, murrizketekin konplizeak diren politikekin, bai pribatizazioaren aldeko Alderdi Popularrak, noski, desegiteko ahaleginean dihardutelako. Baina jakin behar dugu hondamendi handiago batetik oso gertu egon garela, eta hondamendi horrek bizitza asko har zitzakeela.
Gure bizitzak ez du zertan finantziero erraldoei esku egon
Eta hau guztia zergatik? Seguru esan dezakegu ez zela zibereraso errusiar bat izan, ezta atzerriko beste "etsai" batena ere. Etsaia etxean dago, eta handi-mandiak dira, energiaren ekoizpena eta banaketa kontrolatzen dutenak.
Hondamendi honen arrazoia komunista iraultzaileok salatzen dugu: elektrizitatea bezalako funtsezko zerbitzu publiko bat zigorrik gabe poltsikoak betetzen dituzten monopolio kapitalista askoren kontrolpean egotea, eta, gainera, trantsizio "ekologiko" bat ezartzea, beren interesen arabera egina, hain egoera negargarria bizitzea ahalbidetzen duena da.
Eguzki-iturrietatik eta iturri eolikoetatik sortutako energia elektriko berriztagarria eskala handian ekoiztearekin batera, ehunka parke eoliko eta eguzki-haztegiren paisaia bete duten monopolio pribatu handi horiek kontrolatuta, herrialdeko energia nahastean eraldaketa handia egiten ari da. Hala ere, sarea egonkortzeko, energia-iturri horiek ekoizpen-kostuak garestitzen dituzten babes-sistemak behar dituzte. Sinpleki eta besterik gabe, kapitalistek uste dute errentagarriago ateratzen zaiela Espainiako, Frantziako eta Portugalgo sare elektriko osoa arriskuan jartzea kostu horiek beren gain hartzea baino.
Orain, beharbada, egin beharko dute, baina, kasu horretan, ziur egon gaitezke kostu horiek gure poltsikoetara transferituko dituztela. Gobernua eta Pedro Sanchez betiko demagogia egiten ari dira, enpresa pribatuek erantzukizun handia dutela iradokiz. Baina azkenean ez dute neurririk hartuko, ez dute sektorea nazionalizatuko jabetza publikoa berreskuratuz, baizik eta milaka milioi euro desbideratuko dituzte aurrekontuetatik konpainia horiei diru-laguntzak emateko, azpiegiturak egokitu ditzaten. Eta negozio biribila izango da bizkarroi hauentzat, langile klaseak ordainduko duena, noski.
Ezusteko handirik gabe, muturreko eskuinak eta ultraeskuindar negazionistak, petrolioaren lobby eta lobby atomikoaren ipurgarbitzaile leialak, ez du aukerarik galdu energia berriztagarriak salatzeko eta zentral nuklearrak amorruz defendatzeko. Hala ere, lobby nuklearraren aldeko kanpaina guztia buloetan oinarritzen da funtsean. Lehenik eta behin, bere erantzun-denborengatik, energia nuklearrak ezin izango zukeen inoiz konpentsatu tentsioaren erorketa. Bestetik, eskalatze-arazoak ditu, eolikoa eta eguzkiarena baino handiagoak agian; eta, azkenik, segurtasun-arazo handiak dakartza, eta ez da beharrezkoa arazo horiek onartzea.
Itzalaldi honek berriro erakutsi du gure oraina, kapitalismoan izan daitekeen edozein baldintzapean, gutxi batzuen gutiziak baldintzatuta dagoela. Baina ez gure oraina bakarrik, baita gure etorkizuna ere, ekosistema osoaren zorte bera duena.
Kapitalismo berdea irteerarik gabeko kalezuloa da, eta itzalaldi handia bere mugak nabarmentzen dituen beste atal bat besterik ez da. Egunero jasotzen dugu sekulako propaganda, zentzudunena eta arduratsuena jabetza eta merkatua errespetatzea dela adierazteko. Hala ere, krisi klimatikoa geldiarazi eta zuzendu daitekeela pentsatzea krisi hori eragin dutenekin lankidetzan arituz, eta kosta ahala kosta eta edozein egoeratan irabaziak izatea beste printzipiorik ez dutela pentsatuz, proposamen erreakzionarioa da berehalakoan, eta guztiz utopikoa etorkizunerako.
Ekonomiaren plangintza sozialistak, aldiz, ekosistemaren beharrekin bateragarria den ibilbide-orria eskaintzen du. Langile klasearen eta sektore ekonomiko estrategikoen kontrol demokratikopean dagoen monopolio estatalak aukera emango luke ekoizpena kapitalaren ordenaren pean mugitzen duena deuseztatzeko: plutokraten gutxiengo batentzat ahalik eta etekinik handiena lortzea. Sektore horiek nazionalizatzea eta langileen kontrol kolektiboaren bidez gizarteratzea ezinbesteko aurrebaldintza da plangintza berdea egin ahal izateko, eta plangintza horren mende daude ingurumen-oreka guztiak.
Historiako beste edozein etapatan baino gehiago, ingurumenaren iraunkortasunaren eta gizadiaren beraren kausa sozialismoaren kausa da.
