Mendebaldeko inperialismoa inoiz baino zatituagoa!
Etxe Zuriaren bileran Trumpek, Vance presidenteordeak eta Zelenski Ukrainako presidenteak izandako liskar bortitza Ukrainak, AEBk eta EBk Errusiaren aurka egindako gerran jasotako porrotaren ziurtagiri ofizial bihurtu da. Liskarra zuzenean ikusi dugu, non Trumpek eta Vancek mespretxatu duten Zelenski publikoki, Hirugarren Mundu Gerra eragin nahi izatea leporatuz, Errusiaren aurrean amore emateari nahi ez izateagatik.
Ukrainako presidentea, urte hauetan guztietan AEBetako eta Europako inperialismoaren txotxongilo bat besterik izan ez dena, patetikoki defendatzen saiatu zen, baina Trumpek, jaun eta jabe izanik matoi baten moduan, bere hitzak zaintzeko eskatu zion behin baino gehiagotan. Ezer lortzeko aukerarik ez duela adierazi zion, “ez duzu inolako aukerarik”, eta are gutxiago gerra jarraitzeko giza baliabiderik ez duelako, AEBko laguntza militarra behar baitu.
Azkenik, baliabide mineral, lur arraro, gas eta petrolio-ontzi ukrainarren erdia AEBri lagatzeko akordioa publiko egiteko aurreikusitako prentsaurrekoa bertan behera geratu zen. Trumpek adierazi zuen elkartuko dela bakarrik Zelenski “bakerako prest dagoenean”. Honela tratatzen du jabe kapitalistak zipaio esanekoa.
AEBk eta Errusiak gerra amaitzeko negoziazioan parte hartu duten ikuskizunak ez du aurrekaririk historian. Badago diplomazia deitzen dena eta funtzio politiko oso garrantzitsua duena: jendeari gezurra esatea, ideia eta argudio altruistekin engainatzea, helburu harraparienak ezkutatzeko. Baina orain eskola diplomatikoa amaitu da. Boterean dauden eskuin muturreko aberatsek argi utzi nahi dute beraiek bakarrik agintzen dutela eta, erresistentziak aurkitzen badituzte, modu zakarrean zapaltzen dituztela. Trumpen erregimenaren garapen bonapartistaren erakusgarri ona.
Bilera horrek Europako klase menderatzailearen taldeetan eragin duen shocka ikusgarria izan da: EB kapitalista nazioarteko harremanetan duen garrantzirik gabeko posizio errealean jarri du. Bruselan ulertzen ari dira AEBko presidenteak ez diela utziko eskua sartzen bake negoziazioetan, hau da, harrapakinaren banaketan, mespretxu guztiaz adierazita. Mezu argia bidali die: prest dago EB dinamitatzeko, herrialde zehatzetan eragin eremuak ziurtatzeko, eta horretarako Europako eskuin muturreko aliatuak ditu.
Egoera ustel honetan, inperialisten arteko borrokak mendebaldeko blokearen batasuna zenbat ahuldu den islatzen duen honetan, europar liderren mezu tamalgarriak kokatu behar dira. Macronek, Von Der Leyenek edo Pedro Sanchezek berak Ukrainaren alde daudela berretsi dute, eta Zelenskiren ausardia goraipatu dute. Baina horrek ez du indar korrelazioa aldatzen: AEBko laguntza militar eskerga gabe, Ukrainako defentsan, munizioetan, defentsa sistemetan eta inteligentzia aholkularitzan egiten den gastuaren % 50 baino gehiago dena, Ukrainak porrot lazgarria jasan dezake.
Nolanahi ere, propaganda alde batera utzi behar dugu, eta mahai gainean dauden funtsezko gaiak planteatu. Zein maniobra-gaitasunarekin joan daitezke negoziatzaile estatubatuarrak Moskuko ordezkariekin egiten diren bileretara? Zer sinesgarritasun mota izango dute munduaren aurrean Ukraina erabat garaituta dagoela onartu dutenean? Eta zer giro izango da Kieven eta Ukrainako tropen artean, duela hilabete batzuetatik moralki oso ukituta daudenak, gerrarekin jarraitzeko?
Zalantzarik gabe, Estatu Batuetako inperialismoaren sektore batzuk amorraturik egongo dira. Bi aste hauetan, Trumpek Zelenskiri leporatu dio gatazka piztearen ardura eta "herrialdea galduko" duen diktadorea izatea. AEBko ordezkariek ebazpen bat bozkatu dute NBEren Segurtasun Kontseiluan, Errusiarekin eta Txinarekin batera, Britainia Handiaren eta Frantziaren abstentzio patetikoarekin, “gerrari amaiera emateko eta bake iraunkorra eraikitzeko”. Eta Trumpek Zelenski agerrarazi nahi du, iparramerikar inperialismoaren pelele soil bat besterik ez dena, porrotaren erantzule gisa. Baina arreta desbideratzeko ahalegin horrek ezin du errealitate gordina ezkutatu: AEBk galdu egin du Ukrainan, Errusia eta Txina kualitatiboki indartu diren bitartean.
Washingtonen gainbehera gezurrekin eta propagandarekin estaltzea Trumpen Administrazioaren amaiera ere bada. Baina burrunbak ezin ditu ezkutatu, Marc Rubio Estatu idazkaria buru dutela Estatu Batuetako negoziatzaileen kezka aurpegia Saudi Arabian, konfiantzaz betetako ordezkari errusiarren aurrean. Ondo hasten da MAGA estrategia: porrot militar, politiko eta ekonomikoa, Irakekoa edo Afganistangoa baino askoz ere garrantzi handiagokoa.
Nork eragin zuen Ukrainako gerra eta zergatik?
Trumpek historia berridatzi nahi du, eta hondamendi horren aztarnak ezabatu. Hasteko, begien bistakoa dena azpimarratu behar da: Ukrainako gerra, zalantzarik gabe, AEBetako inperialismoak eragin zuen. Gure adierazpenetan azaldu dugun bezala [1], SESBen erorketaren eta Ekialdeko Europan erregimen estalinisten kolapsoaren ondoren, Washingtonek eragin oso garrantzitsua izan zuen Errusiako buruzagiengan, PCUS zaharretik etorritako eta estatuaren jabetza pribatizatuz arpilatu burokratengan. Yeltsinek eta bere segizioek Errusiako zaharberritze kapitalista gidatu zuten. Baina Estatu Batuetako Administrazioak, ageriko ahultasun hori aprobetxatuz, ez zituen bere probokazio militarrak eten, NATOren mugak ekialderantz erasokor hedatuz, hala egingo ez zuela agindu arren.
Varsoviako Itun zaharreko herrialde askok bat egin zuten NATOrekin, eta Errusia setiatu zuten base militarrekin eta misil sistemekin mugako herrialde horietan. Ukraina funtsezko pieza zen estrategia oldarkor eta militarista horretan, eta Washingtonek eta Bruselak ahal zuten guztia eginez, 2014an Maidanen estatu kolpea sustatu, elementu nazi supremazistetan oinarrituz eta Donetsk eta Luhansk errusiarren aldeko lurraldeetan gerra zibila piztu zuten milaka biktima eragin zituztelarik. AEB izan zen gerrara oso kontzienteki bultzatu zuena, Minskeko bake akordioei boikota eginez, eta behin eta berriz adieraziz Ukrainari NATOn sartzeko aukera emango ziola. Moskuk zeharkatzen utziko ez zuen marra gorria aintzat hartu gabe.
Bestalde, azaldu genuen bezala, Ukrainako gerrak beste helburu erabakigarri bat zuen: Europan kolpe bat ematea, Errusiarekiko harremanak haustea, bereziki Alemaniaren kasuan, eta Txinaren ezarpen ekonomiko gero eta handiagoa geldiaraztea. AEBk Nord Stream lehertarazi zuen, Alemaniako industria saboteatuz, zeinaren lehiakortasuna Errusiako gas eta petrolio merkeen mende baitzegoen, eta, bide batez, munduko merkatuko lehiakide nagusietako bat kolpatuz. Horixe da orain lortu nahi dena, Zelenski ez ezik, Europako bazkide zerbitzariak ere umiliatuz. EB haustea eta taifa erresumak sortzea, Ipar Amerikako inperialismoa eztabaidarik gabe inposatu ahal izateko. Baina urrats hori, zalantzarik gabe, ez da erraza izango.
Zehaztu dezagun. Ukrainako gerrak eta Errusiaren aurkako zigorrek ez dute eragotzi EBren eta Txinaren arteko harremanak indartzen jarraitzea, 2022tik 2024ra bitartean Txinako ondasunen inportazioak errekorretara iritsiz, Europako merkataritza defizita Asiako potentziarekin handitzen den bitartean [2]. 2024an, EBk Txinarekin duen truke komertzialak hazten jarraitu zuen, 785.000 milioi dolarreraino, eta AEBrekin, berriz, 941.000 milioi dolarreraino. Kopuru horiek agerian uzten dute Txinarekin harremanak ahultzearen ezintasun praktikoa, mendebaldeko propagandistak behin eta berriz saiatu arren.
Egia da Txina izan dela Alemaniaren bazkide komertzialik handiena 2016 eta 2023 artean, eta posizio hori galdu du 2024an, AEBen mesedetan. Dinamika hori, ordea, Alemaniako krisi industrial eta ekonomikoaren ondorioa da Ipar Amerikako maniobren ondorio baino, eta Alemaniarekin duen defizit komertziala handitzea ekarri du, iaz 63.000 milioi dolar izatetik 70.000 milioi dolar izatera igaro baita [3]. Hau da, AEBk zailtasun handiei aurre egiten jarraitzen du Europan, eta ez dute Txinaren aurrerapena geldiarazten kontinente zaharrean.
AEBk Putinen helburuak onartuz hasi du negoziazioa... Hau da, amore eman du
AEBetako inperialismoak porrot egin du Ukrainako gerraren hasieran planteatu ziren helburu ekonomiko eta politiko guztietan eta, halaber, agerian utzi ditu bere industria militarrak bizi dituen ahulezia larriak, Errusiako ahalegin militarra berdintzeko gai ez baita, milioi askoko irabaziak lortu arren. Bestalde, superpotentzia gisa, oso fidagarritasun gutxiko aliatu bihurtu da.
Porrota ez da ezustekoan gertatu. Hilabeteak daramatza egosten, eta Trumpen administrazioa eta klase nagusiko sektore bat behartu ditu orain akordio “onargarri” bat bilatzera, Afganistanen gertatu zitzaien bezala kolapso desordenatu bat jasateko arriskua hartu baino lehen. Arrakasta itxurak egin nahi arren, hondamendia haientzat da eta Xi Jinping zein Putinentzat , garaipena.
Negoziazioen abiapuntua bera hondamendiaren tamainaren aitorpena da. Pete Hegseth Defentsa idazkari berriak NATOn Bruselan adierazi zuenez, ez litzateke errealista izango Ukraina 2014ko mugetara itzultzea, ezta NATOn sartzea ere. Gauzak horrela, Putinen Gobernuak, negoziazio horretan presarik ez duela erakutsita, azaldu du ez dela nahikoa izango Ukraina NATOn ez onartzea, baizik eta Bukaresten 2008an Ukraina zein Georgia NATOn sartzeko erabakitako konpromisoa bertan behera uztea. Putin eta Errusiako oligarkia kapitalista bere helburu politiko, territorial eta militar guztiak lortzeko bidean daude, eta hori agerian jarri nahi dute.
Aldaketa erabakigarri horren arrazoia ez da Trumpen ustezko erokeria, ezta Putinen begikotasuna lortzeko estrategia bat ere, baizik eta baliabide itzelak inbertitu arren begibistako porrot militarra. AEBk 175.000 milioi dolarreko laguntza-paketeak onartu dizkio Ukrainari hiru urtean, eta horiei beste 130.000 milioi gehitu behar zaizkie EBren eta Europako herrialdeen aldetik. Danera 400.000 milioi baino gehiago! AEBetako laguntza militarra bere BPGren % 0,5 ingurura iritsi da, 2001 eta 2010 artean Afganistanen erabilitakoa gaindituz, azken kasu horretan inbasio bat eta okupazio militar bat gertatu ziren ezberdintasunarekin [4]. Hau da, apustua izugarria izan da, eta emaitzak oso txikiak.
Laguntza militar zabal horrekin batera, AEBk eta Europak zigor estrategia oldarkor bat zabaldu zuten Errusiaren aurka, hura bakartzeko eta bere ekonomia hondoratzeko. Eta hori ez lortzeaz gain, Putinen erregimena, aurrerakoitik ezer ez duen eta SESBetik eta komunismotik erabat kanpo dagoen erregimen kapitalista eta inperialista, indartu egin da. Bere ekonomia, gerran murgilduta, sendo hazten ari da, 2024an % 4tik gora, AEB gaindituta eta EB eta Alemania oso atzean utzita, geldirik eta atzeraldian, hurrenez hurren. Hazkunde horrek, gainera, gerra industria indartsu bat bultzatu du, AEBk eta Europak elkarrekin baino artilleria jaurtigai hiru aldiz gehiago ekoizteko aukera ematen diona!
Aldi berean, kohesio soziala eta Gobernuaren babesa indartu egin dira, Putinek aurrekaririk gabeko % 87ko onarpen maila lortu baitu, mendebaldekoaren aldekoa den Levada Institutuaren arabera. Horren arrazoietako bat soldata errealen hobekuntza da, eta, beraz, bizi mailarena: 2023an % 5,3ko igoera, eta 2024ko lehen zazpi hilabeteetan % 9,2! [5].
Porrota hain da nabarmena, ezen Trumpek bere oinarri sozial nazionalista fanatizatuaren aurrean errenditzea justifikatzeko argudioak poltsikotik atera behar izan baititu. Hori dela eta, AEBk Ukrainako lur arraroen kopuru izugarriak nola lortuko dituen adierazi du, Txinako mehatxuari aurre egiteko. Baina errealitatea da Ukrainak une honetan ez duela lur arrarorik ekoizten, eta ez dakigu zenbat har ditzakeen. Propaganda hutsa da, kea baino ez.
Ukraina, kolonia iparramerikar bat
Trumpek mahai gainean jarri ditu bere kartak, mendebaldeko propagandaren faltsukeriak agerian utziz. Askapen nazionaleko gerra baten aurrean geundela planteatzen zutenek, Ukrainaren askatasunaren eta independentziaren alde, ezker erreformistaren sektore zabalak eta beren burua “marxistatzat” jotzen duten sekta batzuk barne, errealitate gordinarekin topo egin dute.
Scott Bessentek, Trumpek izendatu duen Altxorraren idazkariak, Zelenskiri aurkeztutako proposamenak XIX. mendeko kolonialismoarenak dira. Proposamen horien arabera, AEBk etekinen % 50 lortuko du herrialdeko baliabide naturalak ustiatzeagatik. Trumpek 500.000 milioi dolarreko konpentsazioak ere eskatu ditu, Ukrainako Barne Produktu Gordinaren (BPG) ia hiru halako, eta horrek hamarkada askotan herrialdea hipotekatzea ekarriko luke [6]. Zelenski, Washingtongo txotxongilo hautsia, proposamenak umiliazio nazional direla protestatu duen arren, azkenean makurtu zen, Etxe Zurian izandako liskarragatik oraindik akordioa sinatu ez badu ere.
Nolanahi ere, plan horrek, Financial Timesen Altxorraren idazkariak disimulatuago adierazi zuen bezala [7], “AEBen eta Ukrainaren funts bateratu” bat sortu nahi du, Ipar Amerikako inperialismoak baliabide naturalen ustiapenaz gain, azpiegituren eta berreraikuntzaren beraren ustiapenaz ere baliatu ahal izateko. Akordioa hain da umiliagarria, ezen Zelenskik eskatzen zuen Errusiaren aurrean segurtasun berme zehatzik ere ez baitu jasotzen.
Esan beharra dago, Trumpek lau haizetara zabaldu duenaren muina argitzeko, Ukrainako ustezko lur arraroak entelekia oso bat direla oraingoz, eta ustiatu beharreko beste baliabide mineral asko, edo errusiar eremuan daudela, kalkulatzen da % 50 [8], edo, ikerketa askok iradokitzen duten bezala, ez direla errentagarriak ustiapenerako inbertsio handiak hasteko.
Lur arraroen kasuan, gainera, Txinak merkatua kontrolatzen du: bi heren ekoizten ditu eta munduko erreserba ezagun handienak ditu, eta, gainera, guztizkoaren % 85 fintzeko gaitasuna du. Datu horiek direla eta, are zailagoa da AEBk errentagarritasuna lortzeko duen plana. Gerra aurretik meatze-enpresek, batzuk iparramerikarrak, uko egin zioten Ukrainako lurpean proiektuak abiarazteari, inbertsio handiak eta urteak behar zituztelako martxan jartzeko, eta haien errentagarritasuna ez zegoelako bermatuta.
Gasari dagokionez, Ukraina munduko 39. ekoizlea da, inportatu egin behar du bere barne beharrak asetzeko, eta ekoizpenaren % 90 Errusiako eremuan dago. Petrolioari dagokionez, ekoizpena eta erreserba ezagunak irrigarriak dira, eta munduko 61. ekoizlea da. Ukrainaren funtzio nagusia industria horietan Errusiako gasa eta petrolioa Europara garraiatzen duten oliobideen igarogunea izatea izan da.
Ustiapen plan horiek guztiak herrialdearen industria elektrikoa, oso kolpatua eta mehatzaritzarako erabakigarria dena, eta garraioak erabat berreraiki ondoren bakarrik gauzatu ahal izango lirateke. Gaur egungo suntsipen-egoeran inbertitzaileek bi aldiz pentsatuko dute [9].
Aurrekoa esanda, argi dago Trumpek argi eta garbi adierazten duen kolonialismo hori nagusitu dela gatazka hasi zenetik, bai Biden administrazioaren aldetik, bai EBko gobernuen aldetik. Baina gerra honen sustatzaileek harrokeriaz baztertu zuten orain topatu duten errealitatea gerta litekeela: Ukrainak bere lurraldearen % 20 galdu du, Donbaseko meatzaritza eta industria eskualde aberatsak eta ia kostalde osoa barne. Gerrako urte hauetan, bere ekonomia kolapsatu egin da, eta biziraupena AEBko eta Europako finantzaketaren mende soilik lor daiteke.
Ukrainako populazioaren ahitura eta borroka-moralaren hondoratzea zaila da ezkutatzen propagandaren bidez. 10 milioi ukrainarrek herrialdetik ihes egin dute, 800.000 klandestinitatean daude erreklutamendua saihesteko, eta desertzioak 90.000rainoko gorakada izan zuten urtarrilean. Horrek guztiak arazo militar ugari sortu ditu, baina baita zailtasun ekonomiko handiak ere eskulan eskasiagatik.
Biztanleriaren gehiengoak gerrarekin jarraitzeari uko egiten dio eta negoziatzearen alde agertzen da: inkesten arabera, % 50etik gora mendebaldeko probintzietan eta % 70etik gora frontearekin muga egiten duten eta errusiar biztanleria ugariko probintzietan [10]. Baldintza hauetan, gerrarekin jarraitzea ezinezkoa da.
Gerra inperialista eta iraultza sozialista
Ukrainako gerrak, Gazako genozidio sionista basatiak bezala, berriro ere agerian utzi du sistema kapitalistaren krisi organikoa zein urrun iritsi den. Potentzia inperialisten arteko nagusitasunaren aldeko borrokak, Txinaren eta AEBren artekoak, XX. mendearen hasieran gertatu zen bezala, egunez egun erabateko basakeriara hurbiltzen gaitu. Nazioarteko zuzenbidea deiturikoa errespetatzen duen mundu arautuaren beharrari buruzko predikuak egiten dituzten guztiak, non diplomazia eta forma onak nagusi diren, bereziki ezkerreko erakunde erreformistak, erabat gaindituta daude aurpegian jotzen dituen errealitateagatik.
Kapitalismoaren menpean, ez orain, beti, munduko nagusitasunagatikako borroka koakzioaren, indarraren, zapalkuntzaren eta gezurraren bidez gertatu da, Leninek azaltzen zuen bezala. Baina gaurko bezalako garaietan, funtzionamendu modu hori estali nahi duen propaganda legalista eta humanitario guztia bertan behera geratzen da. Ukrainakoa gerra inperialista izugarria da, Ukrainako eta Errusiako langileek eta zapalduek beren bizitzekin ordaintzen dutena, eta helburua mundua kapitalisten artean banatzea da.
Nahiz eta AEBk eta Europak garrantzitsuak izan diren gerra hau eragiteko, eta biek parekorik gabeko historiala duten esku-hartze inperialista basatian, diktadura eta kolpe militarrak babestean eta azken ehun urteetan zehar gizateriaren aurkako krimenak egitean, eta Gazako herri palestinarraren aurkako genozidio sionista basatiari emandako erabateko babesan akatsa izango litzateke Errusiaren eta Txinaren rol inperialista ez ulertzea.
Bi potentziek gorakada nabarmena izan dute azken hamarkadan, Estatu kapitalistaren erregimen pean. Putin antikomunista amorratua dugu, gerraren hasieran, nazioari egindako hitzaldi publiko batean, Lenin eta boltxebikeak salatu zituen Ukrainaren autodeterminazio eskubidearen alde egiteagatik, eta ezker militante eta komunista, feminismoa edo LGTBI mugimenduei aurre egiten die, ultraeskuindar trumpista eta europarrarekin batera familiaren eta balio tradizionalen defentsan. Txobinista errusiar handi bat, Leninek guztiz aurre egin zuen horietakoa, SESBeko baliabide eta industria nazionalizatuak arpilatuz bere aberastasunak egin zituen klase kapitalista defendatzen duena.
Errusiak eta Txinak Gazako genozidioari buruz duten jokabidea bere izaera inperialistaren beste adierazgarri on bat da, diskurtsoetatik haratago, herri palestinarraren aurkako holokaustoa geldiarazteko neurri serio eta eraginkorrak hartzeari uko egin diote. Gaur egun, bi potentziek Israelekin harreman ekonomiko, militar eta diplomatiko guztiei eusten diete, eta Txina haren bigarren bazkide komertziala da.
Ezker Iraultzailetik defendatzen dugu gerra imperialista eta zapalkuntza nazional mota guztiekin amaitzeko modu bakarra, gure armak gure esplotatzaileen aurka itzultzea dela, gure gobernu kapitalistak salatzea, eta masa mugimenduak bultzatzea, zapaldutako guztiak batzen dituen nazioarteko iraultza sozialistaren bandera altxatuz lapur inperialisten aurka.
Ukrainako gerra egunero aurre egin behar diogun basakeriaren beste kapitulu bat da. Eta gerra honen ondoren, ezinbestekoa da beste batzuk etortzea. Munduaren banaketak aurrera jarraituko du, eta argi eta garbi esan behar dugu zapalduek, langileek eta munduko gazteek ez dutela inolako aukerarik gatazkan dauden inperialistetako edozein talderen alde kokatzen badira.
Politika internazionalista eta klase independentzia defendatu behar dugu. Marx eta Leninen programara kemenaz itzuli behar da, klasearen batasuna nazio mugen gainetik eraiki etsai komunaren aurka. Eta argi izan sozialdemokraziak eta freikorpsek eraildako komunista iraultzaile alemaniar Karl Liebknechten mezua inoiz baino indartuago dagoela: Etsai nagusia etxean dago!
Behera gerra inperialista!
Internazionalismo proletarioaren alde! Munduko langileak, batu zaitezte!
Iraultza sozialistaren alde!
