Martxoak 8, osteguna, konklabea hasi zenetik bi egunetara eta lau botazio egin ondoren, Robert Francis Prevost Martínez kardenal estatubatuarra izendatu zuten aita santu, Frantzisko Ienaren, apirilaren 21ean hil zenaren, lekukoa hartuz.
Kazetariak, tertuliakideak, kargu politikoak, kontserbadoreak eta progresistak, herrialde askotakoak, telebista, irrati, idatzizko prentsako orrialde eta Interneteko plataformetako hmaika ordu betetzen dituztenak desioaren, itxaropenaren eta ziurtasunaren artean erasotzen gaituzte, aita santu berriak aukeratutako Leon XIV.ak Frantzisko aita santuak hasitako "erreformen bideari" jarraituko diolakoan. Kanpaina gorgarri honek ezkutatu nahi du, baina ez du lortu, Eliza Katolikoa planetako erakunde erreakzionarioenetako bat izan dela eta oraindik ere badela.
Frantzisko Iaren “ondarea”
Jorge Mario Bergoglio aita santu aukeratu ondoren, 2013ko martxoan, gorespen zaparrada bat izan zen "San Pedroko tronuan" zegoen okupatzaile berriarekiko. Horiekin ongietorria egiten zitzaion aita santu ausart gisa aurkezten zitzaigunari, espiritu erreformatzailearekin Eliza Katolikoa XXI. mendean jarriko zuenari.
Mugimenduari sinesgarritasuna emateko, aita santu berriaren irudiaren ideologoek eta sortzeaileek 2005etik 2011ra Argentinako gotzain-batzarreko gai ilun batzuk lurperatu izan nahi dituzte. Horien artean hauek gailentzen dira: 1976an, Francisco Jalics eta Orlando Yorio apaiz jesuiten diktadurak egindako bahiketan. Gizateriaren aurkako krimenen auzietan ere bi aldiz deklaratu behar izan zuen lekuko gisa; lehena 2010ean, ESMA megakausaren (Armadaren Mekanika Eskola) epaiketan (ESMA Argentinako diktadura militarreko atxiloketa, tortura eta sarraski zentro klandestino handiena izan zen). Bigarrena 2011n, haurrak lapurtzeko plan sistematikoari buruzko epaiketa batean. Bestalde, Francisco, Argentinako elizako buruzagi nagusia izanik, protagonista izan zen Julio Cesar Grassi apaiza estaltzen saiatu zenean, akusatua eta, azkenean, 15 urteko zigorra ezarri baitzioten haurrei sexu-abusuak egiteagatik [1].
Frantziskoren heriotzaren ondoren, gorespen kanpaina honek indarra berritu du.
Bertan, "ezker" instituzionaleko ordezkari politiko askok gogotsu parte hartzen dute. Frantziskoren aitasantutzak utzitako ondarea nabarmendu nahi dute, eta Leon XIV.ak jarrai dezan duten irrika adieraziz. Argentinako aita santuak egindako lanaren miresle handienetako bat Yolanda Diaz Lan ministroa da. "Garrantzitsuena da humanismoan oinarritutako proiektu batekin jarraitzea, desberdintasunak murriztea eta bakean oinarritutako mundu bat sustatzea. Izendapen honek Frantzisko aita santuaren uberarekin jarraitzeko balio izatea espero dut "[2], zioen duela egun batzuk.
Baina, zein izan da benetan Frantzisko I.aren ondarea? Non dago Elizak hartu duen norabide berria eta berak ezarritako ustezko erreforma horiek?
Frantziskok bere aitasantutzaren 12 urteetan izan dituen keinuez eta hitz huts ugariez haratago, denak berdin jarraitzen du Eliza Katolikoan.
Ezarritako ordenaren, hau da, desberdintasuna, pobrezia eta injustizia sortzen eta betikotzen dituen sistema kapitalistaren oinarri gisa duen posizioak inoiz baino sendoago jarraitzen du.
Aurreko aita santuak ez zituen inoiz zalantzan jarri Eliza Ama Santuaren identitatearen parte diren dogma erreakzionarioak. Vaticanotik instituzioa erdiaroko misoginian, transfobian, LGTBIfobian oinarrituta jarraitu dute kudeatzen. Emakumeak, LGTBI kolektiboa eta transa zapaltzen dituen eliza-lauza irmo mantentzen da Frantziskoren aitasantutzaren ondoren.
Aita santu argentinarraren deklarazioak oso argigarriak dira eta ez dute zalantzarik uzten.
Abortuari dagokionez bere mezua argia da. Argentinan ehun milaka emakumek mobilizazioetan parte hartzen zuten bitartean abortua hilketarekin berdindu zuen eta prozedura egiten duten medikuak soldatapeko hiltzaile zireña esan zuen. Abortatzea "arazo bat konpontzeko sikario bat alokatzea" bezalakoa da[3].
Egin dituen keinu ugarien artean, Bergogliok elkarrizketa batean esan zuen homosexualitatea ez zela "delitua" (argi utziz Elizak horrela ulertu duela luzaroan, eta herrialde askotan oraindik ere kontuan hartzen duela), berehala baieztatzeko "bekatua" zela. Beste elkarrizketa batean ere esan zuen: "Zorrotzak izan behar dugu. Badirudi gure gizarteetan homosexualitatea modan dagoela eta pentsamolde horrek, nolabait, Elizaren bizitzan ere eragina duela "[4]. Gauza bera, baina laburragoa, esan nahi nuen elkarrizketa pribatu batean adierazi zuenean "apaiztegietan gehiegi aritzen direla maritxukerietan" [5].
Vaticanoak argitaratutako eta aita santuak sinatutako dokumentu bateak trans pertsonei buruz hitz egiten zuen azalduz sexua Jainkoak emandako dohain ezeztaezina dela, "horregatik, sexua aldatzeko eragiketa orok, oro har, pertsonak sortu zenetik jaso duen duintasun bakarraren aurka egiteko arriskua du" [6]. Berririk gabe. Elizak betidanik defendatu dituen ideia transfoboak.
Gazako genozidioari dagokionez, bere azken sermoian esan zuen: "Palestinako eta Israelgo kristauen sufrimendutik hurbil sentitzen naiz, baita Israelgo herri osoarengandik eta Palestinako herri osoarengandik ere. Kezkagarria da mundu osoan zabaltzen ari den antisemitismo giroa"[7]. Betiko hitzontzikeria eta bakezaletasun faltsu lotsagabe eta hipokrita biktimak eta borreroak parekatzen dituena.
Elizaren barruko sexu-abusuekiko tolerantzia hain kakaztua hipokresia ariketa erraldoi batean geratu da.
Sarah Pearson eta Peter Eley Conclave Watcheko erreferenteek (Apaizek Abusatutako Biziraun Dutenen Sareko (SNAP) kideek zuzendutako ekimen globala) azpimarratzen dute Frantziskok ez zuela ezer aldatu abusuen inguruan. Izan ere, Leon XIV.a aukeratzeko eztabaidetan parte hartutako eta San Pedroko tronurako aukeratu duten 133 kardinaletatik gutxienez 26 konplize eta sexu-krimenen estaltzaile gisa salatu zituzten SNAPek eta hainbat herrialdetako erakundeek. Horien artean Bergoglioren bi argentinar intimo daude. Zerrendak biluzik uzten du Frantziskoren aitasantutzaren "abusuen aurkako borrokaren" mami eskasa [8].
Leon XIV, Elizaren itxura garbitzeko beste saio bat
Maiatzaren 25ean SNAP eta Nate’s Missionek salaketa bat jarri zioten Robert Francis Prevost Martínezi Vatiacanoaren aurrean hainbat abusu ezkutatzeagatik Estatu Batuetan eta Perun[9]. Hedabide batzuek eskuin muturraren asmaketatzat edo bulotzat jotzen dituzte salaketa horiek, SNAPek orain arte erakutsi duen zorroztasuna, aurkeztutako frogen irmotasuna eta urteetako jardueraren ondoren lortutako sinesgarritasun ukiezina gorabehera.
Bestalde, Prevost Perun egon zen 2023 arte, Pedro Castilloren aurkako 2022ko abenduko Estatu kolpean "bakeari" eta "adiskidetzeari" dei generikoak egitera mugatu zen, biktima askok jaso zuten errepresio bortitza salatu gabe. Are gehiago, 2023ko urtarrilean, beste gotzain batzuekin batera, Dina Boluarte presidente kolpistarekin bildu zen. Honek Peruko Gotzainen Biltzarraren egoitza bisitatu zuen aliatuen bila.
Frantzisko I.arekin gisa gertaera guzti hauek ezkutatzeko kainpaina zaratatsu handi bat dago, hauek aita santuari makina bat goraipamen eginez lur azpian ezkutatuz.
Jorge Mario Bergoglio kardinala, Frantzisko aita santua, Eliza Katolikoa krisi sakon batean murgilduta zegoen testuinguru batean aukeratu zen. Ustelkeria eskandaluek eta borroka zatikatuek erakundea astintzen zuten eta Ratzinger, Benedikto XVI.a, ez zen egoerari aurre egiteko gai. Helburua Erromako Elizari fatxada berri bat ematea zen, aurpegia garbitzea eta erakunde erabat ustel eta gainbeheran zegoen batek ospe pixka bat berreskura zezan saiatzea.
Badirudi Leon XIV.aren hautaketak adierazten duela hori dela elizaren goi-hierarkiak igarotzen jarraitu nahi duen bidea. Sektore aurrerakoi autodeiturikoek uste dute aita santuak Leon izena aukeratu izanak frogatzen duela lehen aita santu estatubatuarra behartsuenen defendatzaile sutsua izango dela, historiografia ofizialak langileen defendatzaile bihurtu duen Leon XIII.a aita santuaren arrastoari jarraituz.
Leon XIII.a (1878 eta 1903 arteko aita santua) Rerum novarum entziklikaren egilea izan zen, langileen bizi-baldintza txarrei heltzen zien. Baina entziklika horren motibazio nagusia, hitz-jario obrerista erabiliz, langileak garai hartan gorantz zihoazen ideia sozialistetatik aldentzea zen.
Langile-klasearen indartze ideologikoa eta antolamenduzkoa oso kezkagarria zen kapitalistentzat eta haien zerbitzarientzat. Leon XIII.ak entziklika hau argitaratu zuen klase menderatzailearen erreskatera ateratzeko helburuarekin, langileei sozialismoaren aldeko borrokaren bidea itxi nahian. 1891n argitaratua, "bake sozialerako" deia da, eta baztertu egiten du "sozialismoaren fantasia hori, alegia, jabetza pribatua komunera murriztea; izan ere, lagundu nahi zaien horiek kaltetzen ditu, gizabanakoen eskubide naturalak gaitzesten ditu, eta Estatuaren funtzioak eta lasaitasun komuna nahasten ditu (...), beheko klaseen egoera hobetzeko arazoa planteatzen denean, funtsezkotzat hartu behar da jabetza pribatua bortxaezina dela dioen printzipioa" [10].
Bergogliok ezin izan zuen balaztatu Eliza Katoliko Apostoliko Erromanikoaren endekapena, ezta bere sinisgarritasun krisi larria, kapitalismoaren krisitik banatu ezin dena. Leon XIVak ere ez du lortuko erabiltzen dituen iruzurgile-baliabide askorengatik eta ezkerreko ustezko posizioetatik sistemaren eta bere erakundeen zerbitzari besterik ez direnengandik jasotzen duen laguntza handiagatik.
