Joe Bidenek bigarren aldiz lortu berri du AEBko historiako presidente gutxien preziatua izatearen marka. Gaur egun, herritarren % 37k baino ez du babesten, eta inkestek ohartarazten dute 2024ko azaroko hauteskundeetarako garrantzitsuenak diren 6 estatuetatik 5 gal ditzakeela.
Munduko lehen potentziaren egoera oso larria da. Netanyahuri, estatu sionistari eta Gazan egiten ari den garbiketa etnikoari babesa emateak arazo larriak sortzen ari zaio Biden Administrazioari, batez ere barnealdean, non hiri askotan ospatu diren mobilizazio jendetsuak genozidio sionistaren eta AEBko Gobernuaren elkarlanaren eta konplizitatearen aurka.
AEBk ezin du mundua gobernatu lehen bezala. Kontrola galdu dute, eta horrek beren mugen barruan dituen ondorioak garrantzi handiko afera dira.
AEBko inperioaren barne gainbehera
Kanpo-politikako mugimendu bakoitzak arrakala handiagoak eragiten ditu AEBn. Polarizazio sozial eta politikoa maila kritikoetara iristen ari da. Baina, gainera, Txinaren aurrean fronte guztietan lekua galtzen ari da, eta bere garai bikainean izan zuen barne egonkortasun soziala eraikitzeko oinarri materialak murrizten ari da.
Munduko liderrik ahaltsuena izateak baldintza materialak sortu zituen klase ertain aberats bat garatzeko eta ogi apur batzuk bideratzeko langile-klaseko sektoreak eroste aldera. Horrela sustatu zen kapitalismopean ondo bizi zitekeelako ilusioa, amets amerikar sonatua alegia.
Gaur egun, ordea, langileen aristokraziako eta burgesia txikiko asko iraganean zuten bizimodua larriki hondatzen ari dela ikusten ari dira.
Sektore horiek burokrazia sindikalaren eta sindikatuen eskuineranzko biraketaren oinarri izan ziren, baina orain dislokatu egin dira. Izan ere, duela gutxi arte zuten bizimodu erosoa amaitzen ari da, atzerapauso etengabeen ondorioz haien bizi-baldintzak okerragoak baitira. Adibide bat jartzearren, automobilgintza sektoreko langileek, tradizioz lan- eta soldata-baldintza pribilegiatuak izan dituztenek, ikusi dute beren soldatak 2008tik hona ia % 20 jaitsi direla, inflazioari lotuta baitzeuden.
Hori ez dator bat CEOSen diru-sarrera iraingarriekin edo automobilgintzako hiru handienen irabaziekin. Ford, General Motors eta Stellantisen irabaziak % 92 igo ziren 2013 eta 2022 artean, 250.000 milioi dolar guztira. Enpresa horietako zuzendari exekutiboen ordainsariak % 40 egin zuen gora epe horretan.
Horixe dago, hain zuzen ere, azken urtean herrialdean zehar egin den greba-andanaren atzean. Izan ere, langile klaseko batailoi sendoak abian jarri dira, hala nola automobilgintzako langileak, teamster-ak edo trenbidekoak, eta AEBko langile-mugimenduaren historian garai berri bati hasiera eman dioten garaipenak lortu dituzte.
Hollywoodetik automobilgintzako Hiru Handietara (Big Three): irabazten diren borrokak
Dagoeneko ez dira sektore prekarioenak bakarrik (Starbucks edo Amazon enpresetakoak, esaterako). Lehen pribilegiatuak ziren (eta Alderdi Demokrataren oinarria ziren) talde horiek mobilizatzeak argi eta garbi erakusten du langile horiek jasandako atzerapausoak oso urrun iritsi direla.
Egoera ekonomikoa eta sektore horiek borrokan irmo sartzea, beren tradizio iraultzaileekin birkonektatuz eta beren indarraz jabetuz, kolpe erabakigarria da AEBko egonkortasun sozialerako.
Hori baieztatzen duten adibide asko daude.
Hollywoodeko 103 eguneko grebak aurrerapen handiak ekarri zituen: soldata-igoerak, enpresek osasun-funtsei eta langileen pentsioei egindako ekarpenak handitzea, eta greba handi horren bi eskaera handi: hondarrak ordaintzea (aktoreek plataformetan eta telebistan egindako emisioen ondoren jasotzen dutena) eta adimen artifizialaren erabilera arautzea.
AEBko osasun-hornitzaile pribatu handienaren 85.000 langileek (Kaiser Permanente) % 21eko igoera eta 25 dolarreko gutxieneko soldata lortu zuten Kaliforniako Kaiser enpresako langileentzat.
Automobilgintzaren hiru enpresa handienetan sei asteko greba kasurik esanguratsuena izan da. Borrokari esker, langileek lau urterako akordioa lortu zuten, eta orduko oinarrizko soldata % 25 igo zen, 2008an kendutako KPIaren doikuntzarekin.
Akordioa lortu eta hurrengo asteetan, borroken ugalketa baten beldur, soldata igoera handiak izan ziren Toyota, Hyundai eta Hondako lantegietan.
Oinarri sendoak daude alternatiba iraultzailea eraikitzeko
Gainera, azpimarratu behar da borrokei babes handia eman diela populazioak. Bi pertsonatik batek babestu zituen, 1965etik izan den daturik altuena. Gero eta jende gehiagok kritikatzen du batzuek milioikako soldatak kobratzen dituztela, eta, horren ondorioz, gehiengoak prekaritatean bizi dela. Eta hori hasiera baino ez da.
Sindikatu-zuzendaritzak ere egoera horren eraginpean daude. Klaseko hizkera eta hizkera borrokalaria erabiltzen duten sindikalistak lider izaten ari dira, UAWn (automobilgintzaren sindikatu handiena) edo teamster-etan gertatu den bezala. Horrek adierazten du gauzak aldatzen ari direla eta behetik presio oso gogorra datorrela.
Indar-adierazpen hori oso azkar zabaltzen ari da, eta langile gehiago jabetuko dira badagoela gaur egun pairatzen duten sufrimenduaren eta pobreziaren alternatiba.
Bernie Sandersek edo AOC bezalako laguntzaileek Alderdi Demokratari ezkerreko itxura ematean bake soziala mantentzen laguntzen diote mugimendua geldiarazi nahian. Hala ere, oztopoak ez dira nahikoak izaten ari langileen mugimenduaren indarra ahultzeko.
Baldintzak egokiak daude kapitalismoaren mugak hautsiko dituen ezkerreko programa duen langileen alderdi batek azkar aurrera egiteko.
Datozen hauteskundeetan gertatuko dena oso irekia dago. Trumpismoaren mehatxua erabiltzea, agian, ez da nahikoa izango jendeak Bideni botoa eman diezaion. Gertatzen dena gertatzen dela, Biden edo Trump izan Etxe Zuriko hurrengo presidentea, AEBko langile klasea argi eta garbi erakusten ari da ez dagoela prest gainbeheran dagoen potentzia batek eskaini diezaiekeen etorkizuna onartzeko.
