Uztailaren 23ko hauteskundeak kolpe gogorra izan dira erreakzioarentzat eta bere oinarri sozialarentzat, ezkerraren aurka mendeku gosea aldarrikatzen ari zirela. Hauteskunde gauean, Abascal komunikabideen aurrean agertzeari uko egin nahian eta gero, Feijooren aurkako salaketa sorta bat totelka bota ondoren, desmoralizazio osoa irudikatuz, ezin hobeto laburbiltzen du ultraeskuindar espainolista, matxista eta xenofobo horien porrota. Eta gauza bera esan dezakegu Alderdi Popularrari buruz. Feijooren hitzaldia, Ayusoren aldeko oihuak saihestuz, patetikoa izan zen. Bere jarraitzaileak ere txundituta utzi zituen Gobernua osatzen saiatuko zela eta hori lortzeko Alderdi Sozialistarekin eta gainerako alderdi parlamentarioekin hitz egingo zuela planteatu zuenean. Ikusten denez, barregarri geratzeko duen abileziak, kanpainan zehar kontzienteki landu izan duena, ez du mugarik.
Ia inkesta guztiek erreakzioak gehiengo osoz garaitzea iragartzen zuten arren, eta giro hori Maiatzaren 28ko tsunami urdinaren eta gobernuko ezkerraren gainbeheraren ondoren arnasten zen arren, azkenean emaitzak irauli egin dira.
Milioika langile eta gazteren mobilizazioaren ondorioz PPren muturreko eskuinak eta haren aliatuek Gobernua osatzea eragotziko dien kolpe odoltsua jasan dute. Oinarrizko eskubide demokratikoen inboluzioa saihesteko determinazioa funtsezkoa izan da, eta era berean, gobernuko ezker horri abisu serio bat eman zaio, edo norabidez aldatzen du edo amildegira doa.
Milioika langilek eta gaztek lezio ederra eman dute; feminismo borrokalariaren manifestazio jendetsuen, eraso homofoboen edo planetaren suntsiketaren mobilizazioen lehen lerroan egon direnak. Gazteria funtsezkoa izan da emaitza hauetan, baita Kataluniako eta Euskal Herriko langile klasea ere, nazionalismo espainolista nazkagarrienaren aurkako erresistentzia horma eraiki baita.
Funtsezko auzi hau ez ikustea, langile-mugimenduaren eta gazteriaren kontzientzia antifaxista alegia, gizartearen eraldaketa sozialista burutzeko dagoen potentzial izugarria ukatzea da. Euren webguneetan abstentziora deitzen tematu diren alderdi sektarioek badute beren jarrerari buruzko epai irmoa: milioikak argi eta garbi esan diete hori ez dela bidea, bide horrek ultraeskuinari bidea irekitzea zekarrela. Zein lezio irmoa eman duen gure klasearen mugimendu biziak, eta zernolako ezjakintasuna Marxen, Leninen, Rosa Luxemburgen eta Trotskyren ideiak lohitzen dituztenena.
PSOEren eta SUMARen aldeko botoa ez da txeke zuria, ezta gutxiagorik ere. Alderantziz. Botoa erreakzioaren mehatxua uxatzeko tresna izan da. Baina koalizio-gobernuaren politika kapitalistekiko atsekabea eta frustrazioa ez dira desagertu. Eta osatuko den hurrengo Gobernuak, Pedro Sánchez buru izan dezakeenak, Ibex 35eko eta bankuetako patrikak betetzea, etxebizitzaren arazoari buruz ezer ez egitea, osasun eta hezkuntza publikoko murrizketei baiezkoa ematea, borrokatzen dutenen aurka erabiltzen diren lege errepresiboak mantentzea, pobreziak aurrera egitea eragozten ez duen ezkutu sozial errakitiko bat izatea, edo patronalari bake soziala bermatzea eta desmobilizazioa inposatzea... behin eta berriz errepikatzen badu, eskuin muturrak bultzada hartuko du berriro eta bere helburuak lor ditzake.
Erreakzioak, neofaxismoak, kolpe gogorra jasan du, baina garaitua izan dela eta jada mehatxurik ez dakarrela pentsatzea, 78ko erregimenak zer den kontuan hartuta, inozokeria ez ezik ergelkeria kriminala ere bada.
PP eta Vox: triunfalismotik amesgaiztora
Datuak zorrotz aztertu behar dira, errealitatea ezkutatu gabe.
PPk eta Voxek Gobernua osatzea saihestu duten arren, eta parte-hartzearen hazkundea % 66,23tik % 70,40ra igaro den arren (4,17 puntu), blokeen arteko aldea murriztu egin da, eta PP eta Vox gehiengo absolutua lortzetik oso gertu geratu dira, 6 eserlekutara baino ez!
Eskuineko blokeak 723.933 boto irabazi ditu (% 2,18), %45,65a lortuz (11.177.348 boto). 2019an %43,47 lortu zuen (10.453.415 boto). Ezker parlamentarioaren blokeak, ezker independentista barne, 191.434 boto galdu ditu ( %1,68), %49,96tik (12.013.776 boto) %48,28ra (11.822.342 boto), baina eskuin espainolista gainditu du 644.994 botorekin. Langile eta gazte gehienek ulertu dute erreakzioaren garaipena suposatzen zuen mehatxua, eta irmo mobilizatu dira.
Gertaera hori apelaezina da. M28ko porrotaren ondoren ezker instituzionaletik eta haien ahots mediatikoetatik langile eta gazteen aurka egin zutenei, izan zuten kontzientziarik ezagatik eta emaitza horien errua haiei leporatuz, koalizio-gobernuaren kudeaketa baten aurkako ezinegona eta kritika justifikatua onartu gabe, kudeaketa horrek ez baitu geldiarazi langile-klasearen pobretzea, eta kapitalismoaren logika onartu baitu, txintik esan gabe.
Kritika horrek, jakina, indarrean jarraitzen du, baina memoria historiko oso biziarekin konbinatzen da, faxismoa eta horrek dakarren benetako mehatxua zer diren ondo asko baitaki. Eta jarrera hori da, hain zuzen ere, talde ezkertiar askok ulertu ezin izan dutena, abstentzioari eta boto baliogabeari ezinean deituz, eta langileriarentzat bigarren mailakoa ez zen borroka batean posizio distantziakidean kokatu dira.
Gure jarrera argia izan zen, gure azken adierazpenean adierazi genuen bezala, jarrera marxista intransigente batean mantenduz: "Botoak eta nork gobernatzen duen gauza bera ematen duela planteatzea, denak berdinak direla, abstentzioa hobea dela, posizio sektario eta inpotentean erortzea da. Iraultzaileok ez gara inoiz eskuinaren aurrerapenarekiko axolagabe izan, eta ez dugu inolako esparrutan erraztuko, ezta hautestontzietan ere. Eta ezkerreko alderdi parlamentarioen alde kritikoki edo oso kritikoki bozkatzeak ez du esan nahi haien programa edo politikak legitimatu behar direnik. Boto hori faxistak kolpatzeko erabiltzea esan nahi du, eta, jakina, langile mugimenduko indarretan eta gazterian bakarrik konfiantza izatea, baita antolatzeko eta borrokatzeko gaitasunean ere, neofaxismoa garaitzeko programa sozialista eta antikapitalista batekin".
Muturreko eskuinak eta eskuin muturrak benetako garaipena espero zuten, langile mugimenduaren eta gazte borrokalarien borrokarako eta erresistentziarako gaitasuna mespretxatuz. Horren ondorioz, M28ko emaitzen ondorioz, feminismoaren, emakumeen eskubideen eta LGTBI komunitatearen aurkako, independentismoaren aurkako eta ezker militantearen eta gizarte-mugimenduen aurkako erasoari ekin zioten, kuartelik gabe.
Kanpaina horretan, zalantzarik gabe, faxisten falangeak izan dira nagusi, Desokupa bezalako naziek zuzendutako enpresen bitartez. Kanpaina horrekin batera, PPren eta Voxen arteko itunak egin dira erkidego eta udal askotan, Parlamentu eta Gobernuen buru era guztietako erreakzionarioak jarri dira, toreatzaile faxistak, kondenatutako tratu txarren egilelean, emakumeen aurka kargatzen duten Opus Deiren misoginoa eta gerra zibilean Badajozekoa bezalako sarraskiak aldarrikatzen dituzten falangistak. Erreakzioaren hondar guztiak, lan-esplotazio basatienaren eta arrazistenaren kontura aberasten diren eta diktadura frankistaren eta nazional katolizismoaren esentziak aldarrikatzen dituzten milaka enpresari txiki eta ertainez osatuak, burua altxatzen zuten gu zapaltzeko esperantzan. Ez dute lortu!
Bere harrotasuna eta bere patrioa errealitatearen kontra talka egin dute. PPk hauteskundeak irabazi dituen arren, bere emaitzak espero zenetik oso urrun geratu dira. PPk botoen %33,05 lortu ditu (8.091.840), eta 2019an, berriz, %20,99 (5.047.040). Beraz, 12 puntu gehiago lortu ditu, 3.044.800 boto, eta 47 eserleku. Bestalde, Voxek porrot handiena jasan du, botoen %17 baino gehiago galduta (623.235), eta %15,21etik %12,39ra jaitsi da, 19 eserleku galduta, ia erdia.
PPk Voxen botoez eta Ciudadanosek galdutakoez gain (1.650.318), beste 723.933 boto erakarri ditu, abstentziotik eta ziur aski, zati txiki batean, hautesleria sozialistaren sektore oso atzeratuetatik.
Azken asteetan eskuinak izan duen itxuragabetasunak alarma guztiak piztu zituen, eta azkenean irauli egin zen. Lehenik eta behin, Feijoo alderrai batekin, Marcial Dorado narkoarekiko loturengatik egindako salaketen aurrean, ez zekiela ezer esatetik, ezagutu zuenean kontrabandista bat baino ez zela esatera pasatu zen, eta ez narkotrafikatzaile bat, edo Abascalek barregarri utzi zuen eztabaida batetik alde eginez.
Abascal eta Vox, berriz, diskurtso faxistenarekin agertu ziren, bereziki Katalunia, Euskal Herria eta independentismoaren aurka. Eta horretan PPk eskua luzatu zien, ETA momentu guztietan aipatuz eta bere oinarri sozialaren artean "Txapotek bozka zaitzala" zabalduz. Beren garaipenaz konbentzituta zeuden.
Baina estrategia hori, azkenean, kontrakoa bihurtu da, ezkerra mobilizatzen lagunduz, bereziki nazionalitate historikoetan, eta erreakzioaren gobernu baten edozein aukera lurperatuz. Katalunian eskuin espainolista 749.289 bototik ( %19,46) 742.140ra ( %21,10) gora egun du, eta 8 eserleku baino ez ditu lortu, PPk 6 eta Voxek 2. Euskal Herriaren kasuan, botoen %12,49tik (147.004) %14,10era (161.732) igo da, baina soilik PPk lortu ditu eserlekuak: 2 EAEn eta 1 Nafarroan. Nazioaren auzia berriz ere funtsezkoa da muturreko eskuinaren balizko Gobernua hankaz gora jartzeko.
Eskuinari emandako kolpe oso gogor horrek egoera konplexua ireki du orain, bai PPren baitan, bai Voxen baitan. Feijook berak ere zalantzan jarri zuen hauteskunde gaua Ayusoren aurrean. Hala ere, emaitza horiek Madrilgo presidentearen estrategia trumpista ere kolokan jartzen dute. Bestalde, Vox, dagoeneko barne borroka batean sartuta zegoela, atzerapauso horren ondoren krisialdi aurreikusgarri batean murgilduko da, baina horrek ez du ekarriko desagertzea. Eskuin muturraren fenomenoak kapitalismoaren krisiaren eta horren ondoriozko deskonposizio sozial, ekonomiko eta politikoaren ondoriozko joera objektiboei erantzuten die, eta, beraz, epe laburrean ez da desagertuko ez Espainiako Estatuan, ez Europan, ez munduan.
Ezkerraren datuak
Gobernuko ezkerraren kasuan, PSOE da garaile nagusia, boto erabilgarria bildu baitu.
Pedro Sanchezek ia milioi bat boto gehiago jaso ditu, 6.792.199 ( %28,25) izatetik 7.760.970 ( %31,70) izatera igaro da eta 2 eserleku gehiago lortu ditu. Sumar eta Yolanda Diazek beherakada handia izan dute Unidas Podemosekin alderatuta, baina PSOEren emaitzak kontuan hartuta, beherakada espero zena baino txikiagoa izan da: 687.664 boto eta 7 eserleku galdu dituzte UPk eta Mas Paisek, 3.701.670 boto izatetik ( %15,39) 3.014.006 izatera ( %12,31). Baina Gobernu bloke osoarekin, PSOErekin eta Sumarekin, emaitzak handitzea ere lortu du, 2019an baino 281.107 boto gehiago lortuz, eta botoen %43,64tik (10.493.869) %44,01era (10.774.976).
Argi dago botoaren mobilizazio honetan gazteriak berebiziko garrantzia izan duela. Gazte horiek mugimendu feministaren eta LGTBI komunitatearen eskubideen aldeko borrokaren buruan egon dira, eta kalean masiboki mobilizatu dira, kontuan izanda egungo testuinguruan CCOOren eta UGTren burokraziak eta CEOErekin dituzten bake sozialeko politika eta itunak direla-eta, klase borrokaren beste fronte batzuk, sindikatua kasu, buxatuta daudela.
50 edo 60 urte atzera egiteko eta oinarrizko eskubide demokratikoak galtzeko prest ez zeuden dozenaka mila gazteren botoa mobilizatzeari begira, lehen mailako papera jokatu dute PPk eta Voxek eskubide demokratikoen, emakumeen eta LGTBI kolektiboaren aurka egindako mehatxuak, Soilik bai da bai Legearen edo Trans Legearen aurkako kanpaina amorratuarekin, emakumeen aurkako indarkeria ukatzea, edo orain filmak eta antzezlanak zuzenean zentsuratzea. Zalantzarik gabe, mobilizazioaren eta kaleetako borrokaren garrantziaren beste isla bat hauteskunde-eremuan izan da.
Beste auzi nagusia Katalunia eta Euskal Herriaren aurkako eraso espainolista izan da. Voxek argi eta garbi azaldu du 2017ko errepresio basatia eta 155aren aplikazioa Gobernura iristen baziren ez litzateke nahikoa izango, eta EH Bildu, CUP, ERC edo ANC legez kanpo uztea defendatu dute. Probokazio hori pizgarria izan da Katalunian botoa mobilizatzeko, ezkerrak garaipena lortzeko gakoa izan baita, eta M28an abstentzioa 10 puntu handitu zen.
Katalunian, PSCk botoen %34,49 lortu ditu (1.213.006), eta 2019an, berriz, % 20,64 (794.666): 418.340 boto eta 7 eserleku gehiago. Garaipen erabakigarria izan da, eta horrek esan nahi du 8 boto-emaile sozialistetatik 1 Bartzelonakoak izatea, PSCk Nou Barris bezalako auzoetan botoen %43,5 lortu baititu. Guztira, boto-emaile sozialisten %15,6 katalanak dira, 1996tik izandako kopururik altuena, eta Kataluniak hauteskundeen iraulketan izan duen pisu erabakigarria berresten du. Sumar eutsi egin dio, nahiz eta 97.451 boto galdu dituen, %15,36tik (590.999) %14,03ra (493.548), baina 7 eserlekuei eutsiz.
Askapen nazionalaren, autodeterminazioaren eta Errepublikaren aldeko borroka gelditu eta erabat utzi denez, argi dago ezkerreko independentismoko sektoreek eskuin muturra eta erreakzioa geldiarazteko boto baliagarriari eman diotela lehentasuna hauteskunde hauetan: ERCk 411.976 boto jaso ditu, %22,73tik (874.859) %13,16ra (462.883), diputatuen erdia galduta; eta CUPek 148.177 boto galdu ditu, %6,42tik (246.971) %2,80ra (98.794), Kongresutik kanpo geratuta.
Eskuin katalanistaren alderdiari dagokionez, Junts, Puigdemontek gidatua eta orain inbestidurara alderdiaren eskuan dagoela, atzerakada gogorra izan du: 137.591 boto gutxiago jaso ditu, %13,77tik (530.225) %11,16ra (392.634).
Ezkerrak Katalunian lortutako garaipena funtsezkoa izan da Estatuko gainerako herrialdeetan erreakzioak gehiengo osoa lortzea eragozteko: ERC eta CUP barne, botoen %64,48 lortu ditu, 2019an, berriz, %65,15.
Gauza bera esan dezakegu Euskal Herrian, ezkerrak botoen %60,29 lortu baitu, eta 2019an, berriz, %54,33. PSOEk gora egin du, 62.430 boto gehiago (289.826), eta EH Bilduk gora egin du nabarmen, 53.603 boto gehiago lortu baititu (274.676), EAJren aurretik.
Bestalde, eskuinak indartsu aurrera egin zuen erkidegoetan, hala nola Madrilen edo Andaluzian, ezkerrak eutsi egiten dio eta aurrera ere egiten du, langileen auzoetan emandako mobilizazio indartsuari esker. Madrilen kasuan, M-28ko parte-hartzea baino 5 puntu handiagoa izanik, eskuinak 16.049 boto galdu ditu (PPk 251.354 boto galdu ditu eta Voxek 235.305) M-28aren aldean; ezkerrak, berriz, 309.332 boto irabazi ditu (PSOEk 375.574 boto irabazi ditu eta Sumar 70.242). Emaitza horiek garaipen sendoa eman diote ezkerrari Madrilgo langile-barrutietan, Carabanchel eta Villa de Vallecasen %51 eta %54a, Villaverde eta Useraren %57a eta Puente de Vallecasen % 64a.
Eta gauza bera esan dezakegu Andaluziari dagokionez; izan ere, PPk bere emaitzei eutsi die duela urtebeteko autonomikoekin alderatuta, baina Ciudadanosen desagerpenarekin eta Voxen beherakadarekin eskuinak ia 300.000 boto galdu ditu. Aldi berean, PSOEk 570.939 boto gehiago lortu ditu, eta Sumar 76.913 gehiago, Por Andalucia (IU-UP eta Mas País) eta Adelante Andaluziak batera (ia 13 puntu) osatutako koalizioarekin alderatuta. Hau da, ezkerrak, guztira, 647.852 boto gehiago lortu ditu, duela urtebeteko autonomikoekin alderatuta.
Ezker iraultzailea eraikitzea eta kaleko borroka berreskuratzea
Erreakzionarioen katerva hau aldi baterako geldiarazi izana albiste garrantzitsua da, zalantzarik gabe. Emaitza horiek konfiantza ematen diete langile klaseari, gazteriari eta ezkerreko milaka aktibista borrokalariri beren indarretan, eskuin muturraren, patronalaren eta kapitalismoaren aurkako borroka emateko.
Hala ere, adierazpen honen hasieran esan dugun bezala, azterketa serio bat egin behar da: honaino nola iritsi garen eta zergatik egon den erreakzioa Moncloa konkistatzetik hain gertu.
Adierazi dugun bezala, asegabetasun handia dago koalizio-gobernuarekin. Haien ustezko lorpenak, kanpainan zehar etengabe aipatu dituztenak, benetako ameskeria dira milioika familia langilerentzat. Hori erakusten dute zifrek.
Pobreziak gora egin du etengabe, Oxfam eta Caritasen txostenek erakusten dutenez; soldatek, LGSa barne, erosteko ahalmen handia galdu dute inflazioaren eta, bereziki, elikagaien igoera desaforatuaren aurrean; BGGa erabateko itolarria izan da; lan-erreforma PPk eta patronalak defendatzen dute, kronifikatu den lan-prekarietateari eusteko konponketa kosmetikoa besterik ez dela izan frogatuz; Mozal Legeak indarrean jarraitzen du, eta aktiboki aplikatzen da gazteriaren aurka eta langileen gatazketan, hala nola Cadizkoan edo Pontevedrako metalean; eta zerbitzu publikoak, ez bakarrik Madrilen, baizik eta hainbat erkidegoetan edo estatu mailan, kolapsatuta daude oraindik, eta pribatizazioak ez dira iraultzen.
Koalizio Gobernuak inolako estalkirik gabe babestu ditu inperialismo iparramerikarra, NATO eta Zelenski Ukrainako gerran, gastu militarra inioiz baino gehiago igoz; herri sahararra abandonatu du, eta Melillakoa bezalako hilketa zitalak estali eta justifikatu ditu. Eta bere politikek, langile klasearen zailtasun izugarriak iraultzeko gai ez direnez, Ibex 35en eta patronalaren onurak bermatu dituzte.
Atsekabe, ezinegon eta etsipen izugarri hau ez da desagertu. Koalizio gobernu berriak aurrekoa baino egoera zailagoa izango du, Parlamentuan duen tartea are gehiago estutu baita. Jakina, orain arteko politikekin jarraituz gero, bere oinarri sozialaren arteko ezinegona handitu egingo da, eta lehenago edo geroago, Moncloara iristeko aukerak emango dizkio erreakzioari. Oraingoan mehatxua saihestu da, baina erreakzioa ez da garaitua izan.
Sumar koalizio gisa berretsi da, Podemos eta horren esanahi guztia lurperatuz, eta badirudi horrela izango dela hauteskunde hauen ostean. Pablo Iglesiasek Podemosi buruz egindako iruzkinak gorabehera, errealitatea da 5 diputatu izatera murriztu direla, 23 zituzten arren. Sumar ez da Podemos izango, eta PSOErekin duen lankidetza guztiz akritikoa lagungarria izango da eskuin muturrari eta erreakzioari pixkanaka ateak ireki dizkion noraeza are gehiago sakontzeko.
Horregatik, arrisku gero eta serioago hori, faxismoaren arriskua! bai, uxatu nahi badugu, ezin gara konformatu emaitza horiekin, ezta monopolio kapitalista handien interesak zalantzan jartzeko gai ez den Gobernuaren ekintzarekin ere, ezin baitio aurre egin ultraeskuindar frankistaren zerbitzura dagoen Estatuaren aparatuari, eta ezin baitu milioika langile-familiak pairatzen ditugun arazo izugarriak benetan konponduko dituen politikarik bultzatu.
Gobernu berriaren eraketak ez du oztoporik izango. Horrela ikusten ari gara jada Estatuko aparatuko hainbat sektore, eskuinaren porrotaren aurrean haserre, Puigdemont eta Comin atxilotzeko agindua aktibatzen eta Clara Ponsati Bartzelonan atxilotzen, Pedro Sanchezen balizko inbestidura aireratzeko asmoz. Bestalde, eskuadra mediatikoak eraso histerikoari jarraitzen dio, hauteskundeak egiteko aukera emango duen mirariren baten zain. Baina aukera hau oso urrunekoa da. Junts eta ERCk asko dute jokoan. Bere alternatiba bakarra Pedro Sanchezen Exekutibo bat edo erreakziorik beltzena da, batez ere Kataluniako mugimendu independentistaren erreluxuzko testuinguru batean, 78ko erregimenarekin kolaboratzeko eta kapitalismoa defendatzeko bere politiken ondorioz.
Marxista iraultzaileentzat alderdi nagusia aurretik datorren klase borrokaren aldi gogorrerako prestatzea da. Kaleak berreskuratu behar ditugu. Koalizio gobernuaren politika kapitalista estaltzeko bake sozialak eskuinak indartzeko baino ez du balio izan. Horregatik, hauteskunde-emaitza horien ondoren, ez da etxera joan eta fidatzeko unea. Alderantziz! Faxismoaren, hura sortzen duen kapitalismoaren aurka eta sozialismoaren aldeko borrokaren bandera antolatu eta altxatu behar dugu.
Sistema kapitalistak miseriara, prekarietatera, eskubideak galtzera, totalitarismora, klima-hekatombera eta gerra inperialistetara kondenatzen gaitu... Ezker iraultzaile kontsekuente bat eraiki behar dugu, eskuina eta Estatuaren aparatua eztabaidatu beharrean aurre egingo diena; kapitalistak konbentzitzen saiatuko ez dena, aurre egingo diena eta desjabetuko dituena; gizartearen eraldaketari uko egingo ez diona, sozialismoaren alde borrokatuko duena baizik.
Egin bat Ezker Iraultzailearekin. Jo ta ke politika kapitalisten eta faxismoaren aurka.
