Mercedesen borroka langileen benetako errebolta bihurtu da, bai patronalaren ofentsiba eta harrokeriaren aurka, bai UGTko eta CCOOko zuzendaritzek bultzatu duten enpresarekiko menpekotasun, kontzesio eta bake sozialaren estrategiaren aurka. Errebolta horrek erakutsi du langile klaseak, martxan jartzen denean, benetan irmotasun eta indar izugarria hartzen duela.
Eusko Jaurlaritzak eta komunikabideek egindako kriminalizazio kanpaina; Emilio Titos zuzendari nagusiaren xantaia eta mehatxuak, esanaz akordioaren ezekoak “amildegia eta fabrikaren hazkundearen amaiera” ekarriko lukeela; akordioa sinatu duten UGT, CCOO, Ekintza eta PIM sindikatuetako buruzagien izu eta gezurren kanpaina… Oztopo horien guztien gainetik, enpresak berme demokratiko eskasekin antolatutako galdeketaren emaitzak kolpea izan dira multinazionalarentzat eta akordioaren aldeko sindikatuentzat eta aurrera pausoa plantillarentzat eta klaseko sindikalismo demokratiko eta borrokalariarentzat. Hala adierazi zuten ELAk, LABek eta ESK-k ere, erreferendumaren ondoren zabaldu zuten komunikatuan.
Borrokaren eta irmotasun eredua
Nahiz eta baiezkoaren aldeko botoak %57 izan diren ezezkoaren aurrean, %94ko parte hartzearekin, egia esan, lantegiko langileen artean, ekoizpenean zuzenean parte hartzen dutenen artean, fabrika funtzionarazteko erabakigarriak direnen artean, ezezkoak irabazi du: 1.807 EZ eta 1.639 BAI. Bulegoetan, berriz, goi kargudunak eta zuzendariak tartean sartuz, baiezkoak irabazi du 502 botorekin, 52 ezezkoaren aurrean, boto lortu ditu.
Argi dago baiezko botoa eman duten langile askok presio ikaragarriagatik eta pistola bat eurei begira zutelako egin dutela. Langile horiek ez zuten zalantzarik egin ELAk, LABek eta ESK-k bultzatutako greba egunekin eta batzar eta manifestazioekin bat egiteko, grebaren arrakasta eta ekoizpena erabat gelditzea bermatuz. Greben jarraipena izan da, zalantzarik gabe, langileen benetako aldartearen termometrorik onena.
Borrokan parte hartu duten eta BAI bozkatu duten langile askoren artean ere eragin handia izan dute patronalari erauzitako lorpenek. Esan behar da lorpen horiek ELAk, LABek eta ESK-k deitutako greben ondorio zuzena direla eta lehen egunetik boikoteatu zituztela akordioaren eta enpresaren aldeko sindikatuek. Seigarren gaua erretiratzea, soldata igoera guztiz eskasa baina patronalak hasieran eskaintzen zuena baino handiagoa, edo behin behineko 400 langile mugagabe bihurtzea; hori guztia ezinezkoa izango zen langileen greba eta mobilizazio irmorik gabe. Borrokatu duten langile guztien eta sindikatuen lorpenak dira!
UGT eta CCOOeko aparatu burokratikoak Emilio Titosen esanetara
Bi hamarkada baino gehiagotan zehar, 2008ko krisiaren ondoren bereziki, UGTk, CCOOk eta PIMek (sindikatu horiak) enpresa-batzordean izan duten gehiengoa erabili dute patronalaren aurrean amore emateko: larunbat gauean lana onartu zuten 2017ko hitzarmena sinatzearekin batera, malgutasun eta zabor-kontratu gehiago sartuz, edo langileen arteko diskriminazioa sustatuz soldata eskala bikoitzen bidez. UGTko eta CCOOko buruzagien eguneroko estrategia izan ohi da desmobilizazioan eta patronalarekin akordio usteletan oinarritua.
Aurrekari horiekin, enpresako zuzendaritzak beste buelta bat ematea erabaki zuen, seigarren lan gaua sartzeko asmoa eta soldata igoera barregarriak: igoerarik ez 2021ean, 2.000 euro gordineko ordainsari bakar eta ez finkagarri baten truke, %5eko igoera 2022an eta %2a hurrengo 4 urteetan. Proposamen horrek 10.000 eurotik gorako soldata-galera zekarren langile bakoitzeko. Hala ere, akats larria egin zuten. Langileek UGT, CCOO, Ekintza eta PIM sindikatuetako buruzagien jarrera otzana berbera izango zutela uste zuten, baina ez!
Proposamen lotsagarri horren ondoren, ELAk, LABek eta ESK-k enpresari aurre egiteko beharra planteatu zuten, eta greba eta mobilizazio plan bat jarri zuten mahai gainean, seigarren gaua bertan behera uzteko, malgutasunarekin amaitzeko eta KPIren araberako soldata igoera eskatzeko. Plan hori hasieratik boikotatu zuten aktiboki Batzordean gehiengoa zuten sindikatuek, greba egunak deitzeari uko eginez eta, multinazionalaren zuzendaritzarekin eta Eusko Jaurlaritzarekin batera, borrokan ari ziren sindikatuei eraso eginez.
Baina boikot horrek kontrako eragina izan zuen: langileen haserrea areagotu zuen, enpresaren atarian zeuden pikete masiboak egunez egun ugaritzea eragin zuen, grebak ekoizpena geldiaraztea, eta langileek beren indarretan zuten konfiantza indartzea. Arrazoi horiengatik, sindikatu sinatzaileek, enpresarekin eta Eusko Jaurlaritzarekin koordinatuta, Euskal Herriko langile mugimenduarentzat erreferentzia bihurtu zen borrokari amaiera emateko akordio bat lortzeari ekin zioten etsi-etsian. Azkenik, uztailaren 12an, aurreakordio bat sinatu zuten, eta uko egin zioten akordio hori langileen batzar demokratikoetan azaltzeari.
Aurreakordioa sinatu ondoren, langileek amaieraraino joateko erabakia erakusten jarraitu zuten. Besoa altxatuz, 2.000 langile baino gehiago zituen batzar masibo batean, uztailaren 13, 14 eta 15erako aurreikusitako grebei eustea eta lotsaren aurreakordioari Ezezkoa ematea bozkatu zen. Egun horietan fabrikaren atariko piketeak are masiboagoak izan ziren, eta greba %90era iritsi zen, ekoizpena erabat geldituz. Eta hori guztia multinazionalak, komunikabideek eta UGT eta CCOOko buruzagiek egindako xantaia eta beldur kanpaina lotsagarri baten erdian, kosta ahala kosta baiezkoa ateratzeko.
Mercedesek bidea markatzen du. Klaseko sindikalismo demokratiko eta borrokalariaren alde!
Greba honek balio izan du erakusteko nola borrokatzen den multinazional handi baten eta bere zerbitzari guztien ekintza mafiosoaren aurka. Jarraitu beharreko bidearen benetako eredua izan da.
Lehenik eta behin, ulertu behar da patronalari ateratako kontzesio oro langileek demokratikoki antolatutako borroka masibo baten ondorio izango dela, grebaren eta ekintza zuzenaren ondorio. Ezin da negoziazio mahai batean lortu lehenago kaleetan eta borrokan lortzen ez dena. Horrela, ELAk, LABek, ESK-k eta plantillak seigarren gaua ezabatzea lortu dute, eta 2.000 eurotik 4.000 euro gordinera eta %5etik % 6ra igo dute enpresaren hasierako soldata proposamena. Baina igoera horiekin ere, inflazio galantak (bi digitu) %10eko benetako soldata murrizketa dakar. Horregatik, ELA, LAB eta ESK zuzen aritu dira aurreakordioaren aurka, grebaren aldarrikapen nagusia KPI bai ala bai zelako!
Bigarrenik, borroka honetan langile guztiak inplikatu dira, urrats eta proposamen bakoitza batzar demokratikoetan onartuz, non mundu guztiak bere iritziak defendatzeko aukera izan duen, azpijokorik gabe, eta beso altxatuz bozkatuz, langile klasean beti egin den bezala. Izan ere, ELA, LAB eta ESK-ko kideek, batzordeko gehiengoa diren UGTko eta CCOOko buruzagiei parte hartzeko eta beren ikuspuntuak planteatzeko gonbita egin zieten. Nahiz eta CCOO eta UGTko dozenaka afiliatu hor egin diren, deitzaileen argudioak entzun eta greba eta mobilizazioetan parte hartu duten, ez da gauza bera gertatu buruzagiekin, beren bulegoetan ezkutatuta eta multinazionaleko zuzendariekin maniobrak antolatzen aritu baitira, kosta ahala kosta gatazka desaktibatzeko.
Batzar demokratiko, ireki eta publikoen metodo horrek, gainera, agerian utzi du komunikabide kapitalistek enpresa-batzordearen “gehiengoen” eta “gutxiengoen” inguruan abiatutako kanpaina amorratua, grebari zilegitasuna kentzeari begira. Baina, demokrazia eta gardentasunaz ari bagara, zer zuzeneko batzar masibo publiko eta irekiak baino? Zergatik ez ziren bertaratu Batzordeko gehiengoaren ordezkariak, UGT, CCOO, Ekintza edo PIM, beren jarrerez hain konbentzituta bazeuden? Zergatik erabaki zuten dena zuzendaritzaren gona azpian, azalpenik gabe eta langileen bizkar? UGTren eta CCOOren burokraziak, Cadizeko metalaren hitzarmenarekin gertatu zen bezala, hain ohituak gaituen jarduteko modu horrek agerian uzten du bere porrot politiko eta sindikala.
Beste funtsezko puntu bat gatazkarekiko elkartasuna zabaltzea izan da, eta hori oso kontzienteki egin dugu Ezker Iraultzaileak eta Ezkerreko Sindikalistak, gure indar guztiak langileen garaipenaren zerbitzura jarriz. Zazpi esku orri desberdin egin genituen eta 10.000 inguru banatu genituen greba egunetan eta enpresako erreferendumari begira. Elkartasun adierazpen bat ere bultzatzen dugu, ehunka ordezkari eta afiliatu sindikalen sinadurak bildu dituena, horietako asko CCOO eta UGTkoak, eta ekintzaile eta mugimendu sozialetakoak, eta bideo kanpaina bat bultzatu dugu EHko, Estatu espainiarreko eta nazioarteko langile klasearen arnasa Mercedeseko grebalariei bidaltzeko. Elkartasun kanpaina horrekin bat egin zuten Ikasle Sindikatuko kideek ere.
Mercedesen borroka, gainera, Arabako eta Bizkaiko metalgintzako grebekin eta egoera berdinari aurre egiten dioten beste enpresa batzuen borrokarekin batera gertatu da, Aernova-Burulan kasu. Greban jarraitzen duen enpresa horretan, langileek ebazpen bat onartu zuten batzarrean, Mercedeseko gatazkaren eredua aprobetxatuz Arabako metaleko grebei berriro ekiteko beharra planteatuz. Puntu hori erabakigarria da, eta are bultzada handiagoa eman ziezaiokeen borrokari, Arabako industria osagarriak eta metala batuta, eta patronala tinkan jarrita, bai Mercedesen, bai metalean. Gatazkak bateratu behar dira gure indarra biderkatzeko!
Klaseko alternatiba altxatu beharra daukagu patronalaren eta kapitalismoaren aurrean
Mercedesen borroka, duela hilabete batzuk Cadizekoa edo duela gutxi Kantabriakoa bezala, itsasargi bat izan da patronalaren eraso gogorra, lan prekarietate masiboa eta inflazioaren igoera deskontrolatuak dakarren soldaten hondoratzea jasaten ari diren milioika langilerentzat. Egoera hori ez dator bat kapitalistek bizi dutenarekin, negozio bikainak egiten ari baitira inflazioari, espekulazioari eta langileak are gehiago estutzeari esker. Hala da Mercedes-Benzen kasuan ere: 14.200 milioiko irabazi garbia 2021ean, %254ko igoera, eta 250 milioi dibidenduetan banatuta 2016az geroztik. Aldiz, 2015etik fabrikaren urteko batez besteko soldata %18 jaitsi zen.
Mercedesen borroka langile klasearen baitan eratzen ari den altxamenduaren atal berri bat izan da. Urte hauetan langileok oso gogor ordaindu ditugu kapitalismoak pairatzen duen krisi sakonaren ondorioak, pandemiarenak, gerra inperialistarenak... Hori ezinezkoa izango zen CCOO eta UGT sindikatuetako buruzagien lankidetza aktiborik gabe, ikusi dugun bezala Nissanen, Cadizen, osasun eta hezkuntza publikoan. Mercedeseko borrokak berriro biluztu du bake sozialeko politika kriminal hori, beste ezeren gainetik enpresa mozkinak bermatzen baititu, langile klasearen esplotazio eta pobretze handiagoaren kontura.
Baina, era berean, agerian utzi du klase arteko lankidetza politika, ezker parlamentarioko buruzagien batasun nazionalarena, UPtik EH Bildurena, uko egiten baitiote Mercedesena bezalako gatazkak gauzak errotik aldatzeko palanka bihurtzeari. Ekintza horrek borroka horiek indartzeaz gain, langile klasearen kontzientzia-maila handitzeko eta indar korrelazioa aldatzeko balioko luke, eskuinarekin eta patronalarekin aurrez aurre jartzeko. Ziur ez duela balio bide horretatik aurrera egiteko, Mercedesen sinatutakoa bezalako akordioak justifikatzea da.
Langile klaseak, ekinean, berriro erakutsi du egoerak eskatzen duen mailan dagoela, Cadizen edo Kantabrian egin zuen bezala. Horregatik, klaseko ezkerra, internazionalista eta antikapitalista eraiki behar dugu. Ezker Iraultzailea eraiki behar dugu Euskal Herrian eta lurralde guztietan.
