Ukrainako gerrak hamaika hilabete bete ditu. Esku hartze militar azkarra zen Putinen gobernuaren hasierako asmoa, baina higadura gerra basati bihurtu da, eta horrek zuzen-zuzenean eragiten dio Errusiako armadari eta NATOko edo, zehatzago esanda, AEBetako makineria militar eta politikoari.
Estatu Departamentuko propagandistek eta ezker asimilatuan dituzten ordezkariek bakarrik ukatzen dute errealitatea: ez gaude babesik gabeko herrialde txiki bat defendatzeko askapen-gerra baten aurrean, Washingtonen eta Moskuren arteko gerra inperialista bat da. AEBk bere esku dagoen guztia egin du gatazka hasteko eta korapilatzeko, eta berarekin arrastaka eraman du ekonomikoki bere buruaz beste egiten ari den Europa. Errusiak, aldiz, Txinaren eta mendebaldeko herrialdeen zigorren politikari uko egin dioten beste herrialde askoren babes irmoa du.
Zifra gutxi batzuk aski dira hori ikusteko. Ukrainak 41.000 milioi euroko laguntza militarra jaso du edo jasoko du laster, gehienbat Ipar Amerikako Gobernuarena, baina baita EBrena ere, hau da, 2022ko Ukrainako aurrekontu militarraren halako zazpi edo aurtengo Errusiako aurrekontu militarraren %86. Ukrainako milaka soldadu Europa osoko baseetan ari dira entrenatzen, eta NATOren eta Pentagonoaren inteligentzia-aparatu osoa — sateliteak, komunikazioak, etab. — errendimendu osoz ari dira funtsezko laguntza eskaintzen. Azken batean, Ukrainako tropak dituen armada bat da, baina Washingtonek zuzentzen du.
Mendebaldeko komunikabideen propagandaren arabera, Ukrainaren askatasunaren aldeko borrokalari ausartak irabazten ari dira errusiar tropen aurka eta Putin munduan bakarrik geratu den ero bat da, bere erregimena erortzear dago. Jersondik errusiarrek alde egin izana da Ukrainarentzat gerra zein ongi doan erakusten duen adibidea.
Putin Estatu kapitalista ustel baten buruzagia da, bai, baina ez ditu eromenak gidatzen bere ekintzak, eta ez dago munduan bakarrik, eta bere erregimena ez dago krisian. Eta gudu-zelaiko egoera ez da, inola ere, kontatzen diguten bezain mesedegarria Ukrainarentzat eta mendebaldeko inperialismoarentzat.
Zigorren porrota
Propagandak etengabe aipatzen du “Errusiak munduaren aurka egindako gerra” dela, baina hasiera-hasieratik geratu zen argi hori ez zela horrela. AEBk, EBk, Kanadak, Japoniak, Hego Koreak eta Australiak bakarrik ezarri dizkiote zigorrak Moskuri. Washingtonen gainerako aliatu irmoek, hala nola Indiak, Pakistanek, Israelek, Turkiak edo Persiar Golkoko monarkiek, ez diete Washingtonen jarraibideei segitu.
Zigorrak betetzea bera fartsa hutsa da: Errusiako petrolioa beste herrialde batzuek erosi eta, ondoren, EBri saltzen diote Greziako petrolio-ontzien bidez; beste horrenbeste gertatzen da gasarekin. Salbuespenak daude AEBko edo EBko ekoizpen-kateentzat beharrezkoa den edozein produktutan. EBtik Errusiarako esportazioak ez dira eten; orain, funtsean, Turkiaren bidez egiten dira, NATOko kide eta mendebaldeko aliatu sendoa izan baita duela gutxira arte eta, orain, Errusiatik gero eta hurbilago dago.
Baina garrantzitsuena zigorrek ekonomian, batez ere Europakoan, izan duten bumeran efektua da. Energiaren prezioaren igoerak inflazioa eragin du, %10etik gorakoa EBko 27 herrialdeetatik 18tan. Bruselak Washingtonen militarismoa jarraitzeak kinka larria jarri du Europako kapitalismoa.
Bien bitartean, Errusiako ekonomiak zigorrei inork aurreikusi baino hobeto eutsi die. Ateratzen den txosten bakoitzeko, BPGaren jaitsiera txikiagoa da. NDFren azkenak %3,4ko jaitsiera aurreikusten du haren ekonomian; kopuru txundigarria da, txikia delako gerran dagoen herrialde batentzat. Errusiak sendotu egin ditu beste herrialde batzuekin zituen lotura ekonomikoak, batez ere Indiarekin eta Turkiarekin. Txinarekin zuen harremana ere sendotu egin da: merkataritza %64 hazi da aurten, eta %10 igo da Errusiako gasaren, petrolioaren eta mineralen salmenta. Errusiako dibisen merkatuan yuanetan egindako eragiketen bolumena eurotan eta dolarretan egiten den kopurura iritsi da ia-ia. Mendebaldeko blokean, ordea, zatiketak areagotzen ari dira eta zenbait iturri politiko eta militar gerraren amaiera ekarriko duen negoziazioaren bidea irekitzeko premiaz hitz egiten dira.
Washington munduaren aurka. Europako "batasuna" pitzatuta
Biden Administrazioak Trumpen nazionalismo ekonomikoaren politika sakondu du. Horren ondorioz, gerra komertziala deklaratu du mundu osoaren aurka eta bere aliatu nagusiekin hasi da. Politika horrek dolarraren balioa %20 handitu du, eta inflazioa murrizteko legearekin indartu egin da, zerga-murrizketak eta pizgarriak eskaintzen baititu herrialdean inbertitzen duten enpresentzat.
Lege honek ostikada bat eman die ahoan EBn dituen aliatuei. Iazko irailean, Wall Street Journal egunkariak adierazi zuen krisi energetikoaren irabazle nagusia AEB zela, eta Europako industria nagusiak dagoeneko ekoizpena AEBra lekualdatzen ari zirela, Europako energiaren prezio altuengatik. Baina EBko funtzionarioen kexen tonua asko igo da Atlantikoaren beste aldeko lagun maitea diru-zorroa lapurtzen ari zaiela egiaztatu ondoren.
AEB gas natural likidotua saltzen ari zaio Europari enpresa estatubatuarrek ordaintzen duten prezioaren halako lau garestiago. Balin egindako G20aren azken goi-bileran Europako funtzionarioek Bideni azalpenak eskatu zizkiotenean, AEBetako presidentea ez zuela arazoaren berri aipatzera mugatu zen.
Parisek eta Berlinek Washingtonen neurri protekzionistak kritikatu izan dituzte, eta azaroaren 22an Ekonomia ministroek adierazpen bateratu bat egin zuten, AEBko politikari erantzun bat emateko eskatuz, "Europako industria-politika bat bultzatzea" oinarri hartuta. Moderazio hori ez zaie gustatzen Macroni eta haren ministroei, hitzetan eta ekintzetan askoz gogorragoak izan nahi dute. AEBko estrategiari aurre egiteko Europako lege zehatz bat planteatzen dute, eta horrek gerra komertzial irekia ekarriko luke.
Halere, Frantziako burgesia ez da kaltetu bakarra Europako ekonomian eta egonkortasun politikoan gerra eragiten ari den hondamendiari dagokionean. Alemaniako klase agintariak atzeraldi gogor bati aurre egin behar dio. Scholz kantzilerrak modu patetikoan lasaitasunerako deia egin du. Gerra komertziala saihestu nahi du, baina, aldi berean, Beijingera bidaiatzen du Xi Jinpinekin elkartu eta Alemaniako enpresek Txinan egiten dituzten inbertsioak ondo joango direla ziurtatzeko.
Ondorioz, AEBk presioa biderkatu du Europako klase agintaria bere mandatupean zintzo mantentzen dela ziurtatzeko eta Alemaniara zuzendu du lehenik eta behin presioa, "Leopard 2" tankeak Ukrainako gerra lerrora bidaltzea eskatuz. Washingtonekin gatazka ekidite aldera, Scholzek gogo txarrez eta ika-mikak tarteko, argi berdea eman dio tanke batzuk bidaltzeari, baina gerraren dinamika benetan aldatzeko ez deusa den kopuruarekin eta armamentu horrek behar dituen baliabide teknikoak bermatu gabe. AEBen eta EBren arteko ustezko batasuna pitzatzeaz gain, Europako kideen arteko arrakalak egunetik egunera handitzen ari dira.
Khersondik erretiratzea eta Errusiaren estrategia
Irailean Kharkovetik erretiratu ondoren, azaroaren hasieran Errusiak Kherson hiria utzi izanak zalaparta handia eragin du mendebaldeko hedabideetan. Erabaki horren arrazoiekin asko espekulatu da, eta Errusiak eta AEBk modu diskretuan dituzten elkarrizketez ere hitz egin izan da. Halere, asteek aurrera egin ahala, badirudi atzera-egite ordenatu bat izan zela, ondo pentsatutako estrategia militar baten parte, eta ez duela zerikusirik Ukrainako inolako garaipen militarrekin.
Egia da, otsailaz geroztik, Kherson zela Errusiaren kontrolpeko hiriburu bakarra, eta duela gutxi formalki Errusiari atxiki zitzaiola. Gainera, Odesarako zubia ere bada. Hori dela eta, logikoa denez, kolpe politikoa da Putinentzat. Baina, ikuspegi militar batetik, hiria Dnieper ibaiaren -Ukrainan emari handiena duen ibaia da- mendebaldeko ertzean dago eta udaz geroztik Ukrainaren bonbardaketak jasaten ari da, eta hiria zeharkatzen duen zubi nagusia suntsituta erabili ezinda dago; beraz errusiar logistikak pontoiak eta ferryak erabili behar izan ditu. Sergei Surovikin Ukrainako errusiar tropen buru den jeneral berriaren iritziz, posizio horri eusteak kostu handia eta abantaila gutxi ezar ditzake epe laburrean.
Surovikinek agintea hartzea eta indarrak Donbaseko eremu kontrolatuetan kontzentratzeko erabakia inflexio-puntu izan dira Errusiako estrategia militarrean. Kiev hartzeko operazio azkarrak porrot egin zuenetik, agintean zeuden jeneralak eta helburuak bata bestearen atzetik aldatu dira, gehienetan estrategia orokorra argi egon gabe. Azken hilabete hauetan, Mendebaldeak Ukrainari emandako artilleriak nabarmen kolpatu ditu Errusiako hornidura-lerroak. Datuek argi erakusten dute: abuztuan errusiar artilleria egunean 67.000 tirora iristen zen, azken asteetan 20.000 inguru.
Era berean, Errusiako zutabe blindatuak gogor zigortu dituzte. Analista militarrek 1.500 tanke eta 8.000 ibilgailu baino gehiago galdu dituztela aipatu dute. Ezinezkoa da kopuru hori benetakoa den ala ez jakitea, baina Ukrainako armadak suntsitu, abandonatu edo berreskuratu dituen mota guztietako ibilgailuen irudi ugari ikusita, argi dago zifrak oso altuak direla.
Galdutako ibilgailuak baino okerragoa da hildakoen kopurua. Ukrainak aurrera egin du Khersonen, bere tropetan milaka hildako eta zauritu utzita, baina Errusiaren lerroetan ere lorpenak mantentzeak kostu handia uzten ari dira.
Mendebaldeko inteligentziak 100.000 baja aipatzen ditu, hildakoen eta zaurituen artean, bai Errusiarentzat, bai Ukrainarentzat. Ezinezkoa da zifra horiek berrestea, baina, ideia bat egiteko, Afganistanen hamar urteko gerran 14.000 eta 26.000 soldadu sobietar artean hil ziren. Hilabete hauetako hildako asko eta asko Errusiako tanke gidari hoberenetakoak, unitate trebeenetako lehen lerroko tropak eta ofizialak izan dira.
Hainbat hilabeteren ondoren, Putinek 300.000 soldadu gehiago partzialki mobilizatzeko agindu zuen. Baina prestatu egin behar dira. Itxura guztien arabera, Surovikinen planak Kherson uztea eta Dnieperren muga naturalean gotortzea da. Bitartean, negua erabiliko dute posizioak indartzeko eta galerak berreskuratzeko, Ukrainako posizioak artilleriaz gogor jotzeko eta, bide batez, Zelenski eta NATOren edozein saiakera saihesteko, Errusia eta Krimea lotzen dituen lurreko korridorea bitan zati ez dezaten.
Aldi berean, Moskuko agintari militarrak Ukrainako energia-azpiegituren aurkako bonbardaketa-kanpaina batean daude, eta oso ondorio larriak eragin ditu: herrialdearen bi herenek ez zuten ez argirik ez urik lehen elurrak hasi zirenean. Horregatik, erabaki zuen Ukrainak Kherson husten hastea, ez baitzuen argia, ura eta abar bermatzeko baldintzarik.
Tenperatura baxuak iristearekin batera lurzorua izoztu da eta tropa ukrainarrak basoek eskaintzen zieten kamuflajearen zati bat gabe utzi ditu. Horrek, teorian, Errusiako unitate blindatuen maniobra erraztuko luke, baina, haien indarren egoera orokorra ikusita, badirudi “Negu Jeneral” ospetsuak eragin handiagoa izango duela herritarrengan operazio militarretan baino. Eta gabezia, hornidurarik eza eta muturreko hotza, Zelenski eta Biden presionatuko dituen lehen mailako faktore politikoak izango dira.
Akordio bat zerumugan?
Azken hilabeteotan, maiz entzun ditugu Estatu Batuetako goi-funtzionarioen adierazpen publikoak Ukrainari errealista izateko eskatuz. Era berean, Mark Milley jenerala, goi-maila altueneko militar estatubatuarra, askoz argiagoa izan da eta bakea lortzeko negoziaziorako bidea irekitzearen alde hitz egin du.
Errusiaren eta AEBren arteko harremanak ez dira inoiz eten, areagotu baizik: William Burns eta Sergei Naryshkin inteligentzia arduradun nagusiak elkartu ziren Turkian. Hain zuzen ere, Burnsek, Moskun enbaxadore zela, 2008an ohartarazi zuen Errusiarentzat Georgia eta Ukraina NATOn sartzea marra gorria zela.
Esanguratsua da balizko negoziazioaren aldeko ahots argienak Pentagonotik etortzea eta argudiatzea Ukrainak ezin duela ezer gehiago lortu eta Jersondik erretiratzea eztabaidarako abiapuntua izan daitekeela. Baina Etxe Zuritik estrategiari eusteko deia egiten dute: Ukraina armatzen eta Errusia higatzen jarraitzea.
Bakea negoziatzea edozeinentzat zentzuzkoa izan liteke. Orduan, zergatik mantentzen du Bidenek hain jarrera basatia? Jokoan dagoena ez baita Ukrainako segurtasuna edo demokrazia. Arazoa Washingtonen gainbehera da, eta bere asmo inperialistei eta hegemoniari uko egitea onartu ezina.
Txinak irabazi dio partida Asian, Latinoamerikan eta Afrikan, eta orain Europan gailentasuna lortzeko borrokaren aurrean gaude. Horrek azaltzen du Bidenen militarismoa. Eta Washingtonen gailentzeko ezintasuna da aipatutako zatiketen atzean dagoena. Hasieran Alderdi Errepublikanoko sektore batzuk baino ez ziren, ondoren demokraten sektore batzuk, Pentagonokoak, eta orain EBko herrialdeekin hilabeteetan pilatutako tentsio sakonak azaleratzen ari dira, Frantziatik eta Alemaniatik hasita.
Errusiako armadari emandako kolpeak eta jasotzen dugun propaganda guztia gorabehera, inperialismo estatubatuarrak gero eta oztopo gehiago ditu gerra honetatik garaile ateratzeko. Zenbat denboraz ziurtatu ahal izango dio Ukrainako armadari egun bidaltzen dion hornidura maila? Europako stocka egoera kritikoan dago eta estatubatuarrak alarma-seinaleak ematen hasi dira.
Errusia denbora bere alde joan dadin eginahalak egiten ari da, higadura hobeto jasango duelakoan. Putinek ez ditu bere helburuak lortuko Ukrainan negoziazio mahai batean, aurretik ez baditu gudu-zelaian lortu. Itxura guztien arabera, Surovikinen plana da indarrak prestatzea aurrerago beste erasoaldi bat egiteko, non eta aurretik ez badu Ukraina errenditu dadin lortu beren azpiegiturak birrinduz, nahiz eta horrek nahiko zaila dirudien.
Ezin da jakin egoerak nondik nora joko duen, faktore asko baitago jokoan: mendebaldeko inperialismoa noraino iristen den Ukrainari laguntzeko, gero eta haustura gehiago dauden une honetan; klase arteko borrokak Europan eta AEBn dituen ondorio politikoak; hurrengo atzeraldiaren gogortasuna; negoziazioren bat edo su-etenen bat egon daiteke, baina oraindik ez da bi aldeetako bat ere gailendu, egoera berehalako bake-akordio batekin konpondu ahal izateko. Gerra inperialista bateko bake baldintzak beti gudu-zelaiko garaileak ezartzen ditu.
Gerra honen aurkako programa internazionalista eta klasekoa
Gerra honekin etekina ateratzen ari diren bakarrak monopolioei, bankuei eta industria militarrari lotutako kapitalista handiak dira, euren irabazian gizendu dituzte Ukrainaren, Errusiaren, Europaren eta munduko herrien kontura.
Ondo asko ezagutzen ditugu inperialismo estatubatuarraren demokraziaren aldeko gerrak. Aitzakia ziniko hori hamarkada luzez erabili izan du bere esku-hartze kriminalen basakeria ezkutatzeko. Putinen erregimena ere SESBen erori ondoren jabetza nazionalizatuaren arpilatzetik sortua oligarkia kapitalista eta nazionalista errusiar handiaren interesen babesle da. Putin antikomunista nabarmena da; berak argi aldarrikatu zuen Leninen eta boltxebikeen arerioa dela, eta plutokrazia errusiarraren poltsikoak beteko dituzten anexioak estaltzen ditu Ukraina desnazifikatzeko diskurtso demagogikoekin.
Bi aldeetatik erreakzionarioa den horrelako gerra baten aurrean internazionalismoaren programa altxatu behar da, Lenin edo Liebknecht bezalako komunistek duela mende bat egin zuten bezala: Gerra inperialistari ez! Kanpora Putinen eta NATOren tropak Ukrainatik! Ukrainak autodeterminaziorako eta independentziarako duen eskubidea defendatzen dugu, baina horrek ez du esan nahi Ukrainako Gobernu erreakzionarioaren barrikadan jarriko garenik. Ukrainia sozialista baten eta Errusia sozialista baten alde borrokatzen dugu.
Ukrainako langile klasearen ekintza iraultzailerako deia luzatzen dugu, eta horrek inperialismoarekiko eta bere gobernu txotxongiloarekiko edozein mendekotasunekin haustea dakar. Errusiako langile klaseak ere bere Gobernu inperialista eraisteko eginkizuna du. Ez du ezer irabazteko gerra honetan, eta ezingo da aske izan beste herri batzuen zapalkuntzari eusten badio, Ukrainarena kasu.
Etorkizunean nolabaiteko bake akordioren bat balego ere, Ukrainan eta munduan milioika pertsonak itxaropenez hartuko badute ere, bake inperialista izango da, lapurren artekoa. Bake justua lortzeko eta gerra inperialista berriak saihesteko aukera bakarra sarraskia eragin duten gobernu kapitalistak eraistea da eta boterea langile klasearen esku uztea. Gerrari ez!. Sozialismoa edo basakeria!
